Wednesday, December 30, 2020

Ten Conflicts to Watch in 2021 -ICG

 

10 Conflicts to Watch in 2021

The new year will likely be plagued by unresolved legacies of the old: COVID-19, economic downturns, erratic U.S. policies and destructive wars that diplomacy did not stop. Crisis Group’s President Robert Malley lists the Ten Conflicts to Watch in 2021.

ICG

 

Many around the globe experienced the past year as an annus horribilis, eagerly awaiting its conclusion. But as the list of conflicts to watch that follows suggests, its long shadow will endure. 2020 may be a year to forget, but 2021 will likely, and unhappily, keep reminding us of it.

1. Afghanistan

Despite small but important advances in peace talks, a lot could go wrong for Afghanistan in 2021.

After almost two decades of fighting, the U.S. government signed a deal with Taliban insurgents in February. Washington pledged to withdraw troops from Afghanistan in return for Taliban commitments to forbid terrorists from using the country for operations and to enter talks with the Afghan government.

Afghan peace talks took time to get underway. The government stretched out for six months a prisoner exchange the U.S. had promised to the Taliban – the release of 1,000 government troops or officials held by the Taliban in return for 5,000 Taliban fighters – which Kabul saw as lopsided. The insurgents, who had initially reduced suicide bombings and assaults on cities and towns, responded to delays by stepping up attacks and assassinations.

Negotiations eventually started in Doha in mid-September, but the two sides took until December to agree on procedural rules. Neither shows much appetite for compromise. Bloodshed has, if anything, escalated. The Taliban appear to have abandoned any initial restraint. Recent months have seen an uptick in suicide bombings and larger offensives on towns.

One challenge lies in how the parties view talks. Kabul is publicly committed. But top officials deeply distrust the Taliban or see negotiations as potentially resulting in the government’s demise. Kabul has sought to slow-roll talks without openly crossing Washington. In contrast, Taliban leaders believe their movement is ascendant. They perceive the U.S. withdrawal and the peace process as reflecting that reality. Within insurgent ranks too, many fighters expect talks to deliver much of what they have fought for.

Looming in May 2021 is the deadline set in the February deal for a complete U.S. and NATO military withdrawal. Though Washington argues that was implicitly conditional on advances in Afghan peace talks, the Taliban would likely react angrily to major delays. Since February, Trump has pulled out thousands of U.S. forces. An initial drawdown to 8,600 was mandated in the bilateral agreement, but Trump has downsized to 4,500 and pledges to reach 2,500 before he leaves office. The extra, unconditional withdrawals have reinforced Taliban confidence and government disquiet.

 Afghanistan’s fate lies mostly with the Taliban, Kabul, and their willingness to compromise. 

  •  
  •  

Afghanistan’s fate lies mostly with the Taliban, Kabul, and their willingness to compromise – but much also hinges on Biden. His administration may want to condition the withdrawal on progress in talks. But it will take time for the Afghan parties to reach a settlement. Keeping a U.S. military presence in the country long past May without irreparably alienating the Taliban will be no small feat. To complicate things further, Biden has expressed a preference for keeping several thousand counterterrorism forces in Afghanistan. He may have to decide between that and a potentially successful peace process. Neither the Taliban nor regional countries whose support would be crucial to any agreement’s success will accept an indefinite U.S. military presence.

A precipitous U.S. withdrawal could destabilise the Afghan government and potentially lead to an expanded, multiparty civil war. Conversely, a prolonged presence could prompt the Taliban to walk away from talks and intensify their attacks, provoking a major escalation. Either would mean that 2021 marks the year Afghanistan loses its best shot at peace in a generation.

2. Ethiopia

On 4 November, Ethiopian federal forces began an assault on Tigray region after a deadly Tigrayan attack and takeover of federal military units in the region. By November’s end, the army had entered the Tigrayan capital, Mekelle. Tigray People’s Liberation Front (TPLF) leaders abandoned the city, claiming they wished to spare civilians. Much remains unclear, given a media blackout. But the violence has likely killed thousands of people, including many civilians; displaced more than a million internally; and led some 50,000 to flee to Sudan.

The Tigray crisis’s roots stretch back years. Ethiopian Prime Minister Abiy Ahmed came to power in 2018 after protests largely driven by long-simmering anger at the then-ruling coalition, which had been in power since 1991 and which the TPLF dominated. Abiy’s tenure, which began with significant efforts at reforming a repressive governance system, has been marked by a loss of influence for Tigrayan leaders, who complain of being scapegoated for previous abuses and warily eye his rapprochement with the TPLF’s old foe, Eritrean President Isaias Afwerki. Abiy’s allies accuse TPLF elites of seeking to maintain a disproportionate share of power, obstructing reform, and stoking trouble through violence.

The Tigray dispute is Ethiopia’s most bitter, but there are wider fault lines. Powerful regions are at loggerheads while supporters of Ethiopia’s ethnic federalist system (which devolves power to ethnically defined regions and that the TPLF was instrumental in designing) are battling that system’s opponents, who believe it entrenches ethnic identity and fosters division. While many Ethiopians blame the TPLF for years of oppressive rule, the Tigrayan party is not alone in fearing that Abiy aims to do away with the system in a quest to centralise authority. Notably, Abiy’s critics in the restive Oromia region – Ethiopia’s most populous – share that view, despite Abiy’s own Oromo heritage.

The question now is what comes next. Federal forces advanced and took control of Mekelle and other cities relatively quickly. Addis Ababa hopes that what it calls its continuing “law enforcement operation” will defeat the remaining rebels. It rejects talks with TPLF leaders; allowing impunity for outlaws who attack the military and violate the constitution would reward treason, Abiy’s allies say. The central government is now appointing an interim regional government, has issued arrest warrants for 167 Tigrayan officials and military officers, and appears to hope to persuade Tigrayans to abandon their erstwhile rulers. Yet the TPLF has a strong grassroots network.

There are disturbing signs. Reports suggest purges of Tigrayans from the army and their mistreatment elsewhere in the country. Militias from Amhara region, which borders Tigray, have seized disputed territory held for the past three decades by Tigrayans. The TPLF launched missiles at Eritrea, and Eritrean forces have almost certainly been involved in the anti-TPLF offensive. All this will fuel Tigrayan grievances and separatist sentiment.

If the federal government invests heavily in Tigray, works with the local civil service as it is rather than emptying it of the TPLF rank and file, stops the harassment of Tigrayans elsewhere, and runs disputed areas rather than leaving them to Amhara administrators, there might be some hope of peace. It would be critical then to move toward a national dialogue to heal the country’s deep divisions in Tigray and beyond. Absent that, the outlook is gloomy for a transition that inspired so much hope only a year ago.

3. The Sahel

The crisis engulfing the Sahel region of North Africa continues to worsen, with interethnic violence increasing and jihadists extending their reach. 2020 was the deadliest year since the crisis started in 2012, when Islamist militants overran northern Mali, plunging the region into protracted instability.

Jihadists control or are a shadow presence across swaths of rural Mali and Burkina Faso and are making inroads in Niger’s southwest. Intensified French counterterrorism operations in 2020 dealt the militants some blows, pummeling the local Islamic State affiliate and killing several al-Qaeda leaders. Combined with jihadist infighting, they appear to have contributed to a decline in complex militant attacks against security forces. But military strikes and killing leaders have not disrupted jihadists’ command structures or recruitment. Indeed, the more foreign militaries pile in, the bloodier the region seems to become. Nor have government authorities been able to reclaim rural areas lost to militants. Even where military pressure forces jihadists out, they tend to return when operations subside.

 The conditions on which militants thrive are difficult to reverse. 

The conditions on which militants thrive are difficult to reverse. States’ relations with many of their rural citizens have broken down, as have traditional conflict management systems. As a result, neither state nor customary authorities are able to calm increasing friction among communities, often over resources. Security forces’ abuses drive further discontent. All this is a boon for militants, who lend firepower and offer protection to locals or even step in to resolve disputes. Ethnic militias mobilised by the Malian and Burkinabè authorities to fight jihadists fuel intercommunal violence.

Even beyond rural areas, citizens are growing angrier at their governments. Mali’s coup in August, the result of protests provoked by a contested election but sustained by wider fury at corruption and inept rule, is the starkest evidence. Similar discontent plagues Niger and Burkina Faso.

Without more concerted efforts to tackle the Sahel’s crisis of rural governance, it is hard to see how the region can escape today’s turmoil. Broadly speaking, such efforts would require state actors and others to focus first and foremost on mediating local conflicts, talking to militants where necessary, and using the resulting agreements as the basis for the return of state authority to the countryside. Foreign military operations are essential, but international actors ought to emphasize local peacemaking and push for governance reform. Little suggests the military-first approach will stabilise the Sahel. If anything, over recent years it appears to have contributed to the uptick in interethnic bloodshed and Islamist militancy.

4. Yemen

Yemen’s war has caused what the UN still deems the world’s worst humanitarian disaster. COVID-19 has exacerbated the suffering of civilians already stalked by poverty, hunger, and other diseases. Top humanitarian officials are again warning of famine.

One year ago, there was a window of opportunity to end the war, but the belligerents squandered it. Houthi rebels were talking through back channels with Saudi Arabia, the main outside sponsor of the U.N.-recognised Yemeni government led by President Abed Rabbo Mansour Hadi. The Saudis were also mediating among anti-Houthi factions that were squabbling over the status of Aden, a southern city that is the government’s interim capital and which has been controlled by the secessionist, Emirati-backed Southern Transitional Council (STC) since August 2019. Combined, these two negotiating tracks could have served as building blocks for a U.N.-brokered political process. Instead, fighting has escalated, particularly in Marib, the Hadi government’s last urban stronghold in the north. It took a year of bad-tempered negotiations before anti-Houthi factions agreed on how they would divvy up security responsibilities in the south, move their forces away from front lines, and form a new government. The negotiations will likely face further roadblocks over relocating the cabinet to Aden. UN peacemaking efforts have also hit a wall.

Both the Houthis and the Hadi government have reasons to stall. If they prevail in Marib, the Houthis will have conquered the north and seized the province’s oil, gas, and power plant, allowing them to generate much-needed electricity and revenue. The government can ill afford to lose Marib, but it harbors another hope: the outgoing Trump administration may, in a parting shot at Iran, designate the Houthis a terrorist organisation, tightening the economic noose on the rebels and complicating negotiations with them by outside actors. Such a step would heighten risks of famine by obstructing trade with Yemen, which imports 90 per cent of its wheat and all of its rice. It might also sound the death knell for UN mediation efforts.

 

In any case, the UN two-party framework looks outdated. Yemen is no longer the country it was in the early days of the war; it has fragmented as the conflict raged. The Houthis and the government do not hold a duopoly over territory or domestic legitimacy. Other local actors have interests, influence, and spoiling power. The UN should expand its framework to include others, notably the STC and Emirati-backed forces on the Red Sea coast along with tribespeople in the north, who could otherwise upend any settlement they reject. Instead of pursuing a two-party bargain, the UN should start planning for a more inclusive process that would encourage deal-making among key players.

Absent a course correction, 2021 looks set to be another bleak year for Yemenis, with the war dragging on, disease and potentially famine spreading, prospects for a settlement evaporating, and millions of Yemenis getting sicker and hungrier by the day.

5. Venezuela

Nearly two years have passed since the Venezuelan opposition, the US, and countries across Latin America and Europe proclaimed legislator Juan Guaidó interim president of Venezuela and predicted incumbent Nicolás Maduro’s demise. Today, any such hopes lie in tatters. A U.S.-led “maximum pressure” campaign – entailing sanctions, international isolation, implied threats of military action, and even an abortive coup – has not toppled Maduro. If anything, these actions have left him stronger, as allies, including in the military, have rallied behind him fearing his fall would endanger them. Venezuelans’ living conditions, devastated by the government’s ineptitude, U.S. sanctions, and COVID-19, have hit rock bottom.

If Maduro remains entrenched, his adversaries could see their political fortunes collapse. The basis for Guaidó’s presidential claim lay in the parliamentary majority that opposition parties won in 2015, combined with the argument that Maduro’s May 2018 reelection was a sham. Now the opposition is weak, divided, and with barely a toehold in the National Assembly. The government won December’s legislative elections, which all but a few small opposition parties boycotted, with a thumping majority.

 

The opposition’s malaise stems primarily from its failure to bring about change. Its strategy underestimated Maduro’s capacity to survive sanctions and international isolation while overestimating Washington’s willingness to make good on vague threats of force.

Backing sanctions has also lost Maduro’s rivals support, given that those measures have hastened Venezuela’s economic collapse and further impoverished its citizens. More than 5 million citizens have fled, many now scraping by in Colombia’s cities or violent borderlands. Most families that remain cannot put enough food on the table. Thousands of children are suffering irreversible harm from malnutrition.

A new U.S. government provides an opportunity for a rethink. Support for the Venezuelan opposition has been bipartisan in Washington. Still, Biden’s team could change tack, give up trying to oust Maduro, and launch diplomatic efforts aimed at laying the groundwork for a negotiated settlement with the help of both left- and right-wing leaders in Latin America.

Together with the European Union, it could attempt to reassure Maduro’s allies such as Russia, China, and Cuba that their core interests in the country would survive a transition. Beyond taking immediate humanitarian steps to alleviate Venezuela’s coronavirus-related crisis, the new administration might also consider resuming diplomatic contacts with Caracas and committing to gradually lift sanctions if the government takes meaningful steps, such as releasing political prisoners and dismantling abusive police units. Internationally backed negotiations aimed in particular at organising credible presidential elections, scheduled for 2024, could come next, provided both sides show they are genuinely interested in compromise.

At present, Maduro’s government shows no sign it would hold a fair vote. Most of his rivals want to overthrow and prosecute him. A settlement looks as distant as ever. But after two years spent in fruitless and harmful efforts to provoke sudden political rupture, building support for a more gradual transition is the best path forward.

6. Somalia

Elections are looming in Somalia amid bitter disputes between President Mohamed Abdullahi Mohamed (also known as“Farmajo”) and his rivals. The war against Al-Shabaab is entering its 15th year, with no end in sight, while donors increasingly chafe at paying for African Union (AU) forces to help keep the militants at bay.

The mood ahead of the elections – parliamentary elections were scheduled for mid-December but have been pushed back, and preparations for a presidential vote planned for February 2021 are also lagging – is fraught. Relations between Mogadishu and some of Somalia’s regions – notably Puntland and Jubaland, whose leaders have long been rivals of Mohamed and fear his reelection – are tense, largely due to disputes over the allocation of power and resources between the center and periphery. Such discord tends to pit Somalia’s communities against one another, including at a clan level, with increasingly bitter rhetoric employed by all sides.

Al-Shabaab, meanwhile, remains potent. The group controls large portions of southern and central Somalia, extends a shadow presence far beyond that, and regularly attacks Somalia’s capital. While Somali leaders and their international partners all recognise, in principle, that the challenge from al-Shabaab cannot be tackled with force alone, few articulate clear alternatives. Talks with militants might be an option, but thus far the movement’s leaders have given little indication that they want a political settlement.

 

To further complicate things, patience is wearing thin with the AU mission that has for years battled al-Shabaab. Without those forces, major towns, potentially even Mogadishu, would be even more vulnerable to militant assaults. Donors like the EU are tired of forking out for what appears to be a never-ending military campaign. The current plan is to hand over primary security responsibility to Somali forces by the end of 2021, yet those troops remain weak and ill-prepared to lead counterinsurgency efforts. The risk of a security vacuum has been aggravated by the sudden pullout of Ethiopian forces due to the Tigray crisis and the Trump administration’s plan to withdraw U.S. troops training and mentoring the Somali army.

Much hinges on the February presidential vote. A reasonably clean election, whose results main parties accept, could allow Somalia’s leaders and their foreign backers to step up efforts to reach agreement on the federal relationship and constitutional arrangements and accelerate security sector reform. A contested vote, on the other hand, could provoke a political crisis that widens the gulf between Mogadishu and the regions, potentially triggers clan violence, and risks emboldening al-Shabaab.

7. Libya

Rival military coalitions in Libya are no longer fighting, and the UN has restarted negotiations aimed at reunifying the country. But reaching lasting peace will still be an uphill struggle.

On 23 October, the Libyan National Army (LNA) – led by Gen. Khalifa Haftar and supported by Egypt, the United Arab Emirates, and Russia – and the Turkey-backed Government of National Accord (GNA), led by Fayez al-Sarraj, signed a ceasefire formally ending a battle that had been raging on the outskirts of Tripoli and elsewhere since April 2019. The fighting had killed some 3,000 people and displaced hundreds of thousands. Turkey’s direct military intervention to aid Sarraj in early 2020 reversed what had been Haftar’s advantage. Front lines are now frozen in central Libya.

The ceasefire is welcome, but its implementation is lagging. The LNA and GNA committed to withdraw troops from front lines, expel foreign fighters, and stop all foreign military training. Yet both sides have backtracked. Their forces are still on the front lines, and foreign military cargo planes continue to land at their respective air bases, suggesting that outside backers are still resupplying both sides.

Similarly, progress has been stunted in reunifying a country divided since 2014. UN talks convened in November brought together 75 Libyans tasked with agreeing on an interim unity government and a roadmap to elections. But talks have been marred by controversy over how the UN selected these delegates, their legal authority, infighting, and allegations of attempted bribery. The participants have agreed to elections at the end of 2021 but not on the legal framework governing those polls.

 

At the heart of all the problems is a disagreement over power sharing. Haftar’s backers demand that a new government place the LNA and GNA camps on an equal footing. His rivals oppose including pro-LNA leaders in any new dispensation. Foreign powers have similarly contrasting views. Turkey wants a friendly government – free of Haftar supporters – in Tripoli. Conversely, Cairo and Abu Dhabi want to reduce Ankara’s influence and bolster that of pro-LNA politicians. Russia, which also supports the LNA, is keen to retain its foothold in the Mediterranean, but whether it prefers the status quo that preserves its sway in the east or a new government with LNA representation is unclear.

Fighting seems unlikely to flare back up in the immediate future because outside actors, while keen to consolidate their influence, do not want another round of open hostilities. But the longer the ceasefire terms go unfulfilled, the higher the risk of mishaps provoking a return to war. To avoid this outcome, the UN must help forge a roadmap to unify Libya’s divided institutions and de-escalate tensions among regional foes.

8. Iran-US

In January 2020, the U.S. killing of Iranian commander Qassem Suleimani brought U.S.-Iran tensions close to a boiling point. In the end, Iran’s response was relatively limited, and neither side chose to escalate, though the temperature remained perilously high. The new U.S. administration could calm one of the world’s most dangerous standoffs, notably by returning to the 2015 nuclear deal, also known as the Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA). But doing so quickly, managing relations with Saudi Arabia and Israel – both bitterly opposed to Iran – and then moving to talks about broader regional issues will be no mean feat.

The Trump administration’s Iran policy has entailed what it calls maximum pressure. That has meant exiting the JCPOA and imposing harsh unilateral sanctions on Iran in the hope of forcing greater concessions on its nuclear program, tempering its regional influence, and – some officials hoped – even toppling the government in Tehran.

 Sanctions devastated Iran’s economy but achieved little else. 

Sanctions devastated Iran’s economy but achieved little else. Throughout Trump’s presidency, Iran’s nuclear program grew, increasingly unconstrained by the JCPOA. Tehran has more accurate ballistic missiles than ever before and more of them. The regional picture grew more, not less, fraught, with incidents – from Suleimani’s killing on Iraqi soil to attacks on Saudi energy industry targets widely attributed to Tehran – triggering multiple brushes with open war. Nothing suggests that the Iranian government, despite periodic outbursts of popular discontent, is in danger of collapse.

Even in its dying days, the Trump administration has been doubling down. The waning weeks of its tenure saw it impose more sanctions designations. The killing of a top Iranian nuclear scientist, which was attributed to Israel, further inflamed tensions and prompted Iran to threaten to expand its nuclear program further still. Washington and some allies appear determined to inflict maximum pain on Iran and restrict the incoming Biden administration’s room for maneuver. Risks of a confrontation before Trump leaves office remain alive as pro-Iran Shiite militias target Americans in Iraq.

Biden has signalled that he will shift course, agree to rejoin the JCPOA if Iran resumes compliance, and then seek to negotiate a follow-on deal tackling ballistic missiles and regional policy. Tehran has signalled that it, too, is prepared for a mutual adherence to the existing nuclear deal. That seems the safest and swiftest bet, although even then obstacles will abound. The U.S. and Iranian governments will need to agree on a sequencing of steps between sanctions relief and nuclear restraints and also on which sanctions should be lifted. The window could be short, with presidential elections in Iran scheduled for June and a more hard-line candidate predicted to win. 

But if they return to the JCPOA, the larger challenge will be to address the regional tensions and polarisation that, left to fester, will continue to jeopardise the deal and could trigger conflict. European governments are exploring the possibility of prompting Iran and Gulf Arab states to engage in a dialogue to reduce regional tensions and prevent an inadvertent outbreak of war; the Biden administration could put its full diplomatic weight behind such an effort.

9. Russia-Turkey

Russia and Turkey are not at war, often in cahoots, yet frequently backing opposing sides – as in Syria and Libya – or competing for sway, as in the Caucasus. They often see one another as partners, compartmentalise discord on one issue from discussions on others, and cooperate even as their local allies battle it out. Yet as Turkey’s 2015 downing of a Russian jet near the Turkey-Syria border and the 2020 killings of dozens of Turkish soldiers in airstrikes by Russian-backed Syrian forces show, the risk of unexpected confrontations is high. While Turkish President Recep Tayyip Erdoğan and his Russian counterpart, Vladimir Putin, so far have proved adept at managing such mishaps, any falling-out could exacerbate the conflicts in which they are both entangled.

The contradictions of Ankara-Moscow relations are clearest in Syria. Turkey has been among President Bashar al-Assad’s fiercest foreign antagonists and a staunch backer of rebels. Russia, meanwhile, threw its weight behind Assad and, in 2015, intervened to decisively turn the war in his favour. Turkey has since given up on ousting Assad, more concerned with battling the People’s Protection Units (YPG), the Syrian offshoot of the Kurdistan Workers’ Party (PKK), which has waged an insurgency against Turkey for nearly four decades and which Ankara (and the US and Europe) considers a terrorist organisation.

A March 2020 deal cobbled together by Moscow and Ankara halted the latest bout of fighting in Idlib, the last rebel-held pocket in north-western Syria, and showed how much the two powers need each other. Russia expects Turkey to enforce the Idlib ceasefire. Ankara recognises that another regime offensive, which could drive hundreds of thousands more Syrians into Turkey, hinges on Russian air support, which gives Moscow virtual veto power over such an operation. But the status quo is tenuous: the Syrian war is not over, and another Russian-backed offensive in Idlib remains possible.

In Libya, too, Russia and Turkey back opposite sides. Russian contractors support Haftar’s LNA, while Turkey supports the Tripoli-based GNA. A fragile ceasefire has held since October. But it is far from clear that a deal can guarantee Turkey the friendly Libyan rulers it wants while also giving Russia the foothold it seeks.

Russia and Turkey were also enmeshed in the recent war over Nagorno-Karabakh. Russia has a military alliance with Armenia but avoided picking sides and eventually brokered the ceasefire that ended fighting. Turkey lent Azerbaijan diplomatic and military support, with Turkish (and Israeli) drones helping to suppress Armenian air defences. Despite their competition in the South Caucasus, both Moscow and Ankara gained this time around. Russia deployed peacekeepers and dramatically upped its influence in the region. Turkey can claim to have played a significant part in Azerbaijan’s victory and will benefit from a trade corridor established by the ceasefire deal.

 Just as Moscow and Ankara compete on an increasing number of battlefields, their ties are stronger than they have been in some time. 

Paradoxically, just as Moscow and Ankara compete on an increasing number of battlefields, their ties are stronger than they have been in some time. Their “frenmity” is symptomatic of broader trends – a world in which non-Western powers increasingly push back against the US and Western Europe and are more assertive and more willing to enter into fluctuating alliances.

Russia has seen tensions with the West mount against the backdrop of wars in Ukraine and Syria, charges of election interference and poisoning of opponents on foreign soil, as well as U.S. and European sanctions. Turkey chafes at U.S. support for the YPG and refusal to extradite Fethullah Gülen – the cleric Ankara accuses of masterminding an attempted coup in 2016 – as well as European critiques of its democratic backsliding and alleged bias in the Cyprus conflict. Sanctions imposed by Washington in response to Ankara’s purchase and testing of the Russian S-400 missile defence system encapsulate these tensions. By cutting bilateral deals in various conflict zones, both Russia and Turkey see the potential for gain.

Still, ties born of opportunity don’t always last. With their respective forces so close to multiple front lines, potential flash points abound. A downturn in their relations could spell trouble for both nations and more than one warzone.

10. Climate Change

The relationship between war and climate change is neither simple nor linear. The same weather patterns will increase violence in one area and not in another. While some countries manage climate-induced competition well, others don’t manage it at all. Much depends on whether states are governed inclusively, are well equipped to mediate conflicts over resources, or can provide for citizens when their lives or livelihoods are upended. How much climate-related violence 2021 will see is uncertain, but the broader trend is clear enough: without urgent action, the danger of climate-related conflict will rise in the years ahead.

 Without urgent action, the danger of climate-related conflict will rise in the years ahead. 

  •  
  •  

In northern Nigeria, droughts have intensified fighting between herders and farmers over dwindling resources, which in 2019 killed twice as many people as the Boko Haram conflict. On the Nile, Egypt and Ethiopia have traded threats of military action over the Grand Ethiopian Renaissance Dam, partly due to Cairo’s fears the dam will exacerbate already serious water scarcity. For now, Africa arguably sees the worst climate-related conflict risks, but parts of Asia, Latin America, and the Middle East face similar dangers.

In fragile countries worldwide, millions of people already experience record heat waves, extreme and irregular precipitation, and rising sea levels. All this could fuel instability: for example, by exacerbating food insecurity, water scarcity, and resource competition and by leading more people to flee their homes. Some studies suggest that a rise in local temperature of 0.5 degrees Celsius is associated, on average, with a 10 to 20 per cent heightened risk of deadly conflict. If that estimate is accurate, the future is worrying. UN scientists believe that man-made emissions have warmed the Earth by 1 degree since pre-industrial times and, with the pace accelerating, predict another half-degree as soon as 2030. In many of the world’s most unstable areas, it might happen faster still.

Governments in at-risk countries need to peacefully regulate access to resources, whether scarce or abundant, within or among states. But developing nations at risk of conflict should not face the pressures of a changing climate alone.

There is some cause for optimism. The new U.S. administration has put the climate crisis atop its agenda, and Biden has called for faster action to mitigate associated risks of instability. Western governments and companies have pledged to provide poorer countries $100 billion annually for climate adaptation starting in 2020. They should live up to these commitments: developing nations deserve increased support from those whose fossil fuel intemperance has caused the crisis in the first place.

Originally published in Foreign Policy: 10 Conflicts to Watch in 2021

 

Tuesday, December 29, 2020

Türkiye - İsrail ilişkilerinde yeni bir sayfa arayışı - Selin Nasi

 

Türkiye-İsrail ilişkilerinde yeni bir sayfa arayışı

29.12.2020 01:28  Selin Nasi

 Boğaziçi Üniversitesi’nden Selin Nasi “Türkiye’nin İsrail ile ilişkilerini normalleştirmeye yönelik atacağı adımlar, Ankara’nın “bağımsız dış politika” yöneliminde batıyla ilişkilerin daha dengeli bir zemine oturtulması ve aynı zamanda kimlik temelli dış politikadan, çıkar temelli, realist bir dış politikaya dönüşün işaretleri olarak değerlendirilebilir” diyor.

 

Geçtiğimiz Mayıs ayında, Koronavirüsle mücadele kapsamında Türkiye ve İsrail arasında gidip gelen dayanışma mesajları, 2018 yılından bu yana büyükelçilerin geri çekilmesi sonucu maslahatgüzar seviyesinde yürütülen diplomatik ilişkilerin normalleşeceği yönünde beklentileri artırmıştı.  

İki ülke arasında bu yönde istihbarat yetkilileri düzeyinde görüşmelerin sürdüğü, hatta Ankara’nın İsrail’e büyükelçi olarak, Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Dış Politika Direktörü Ufuk Ulutaş’ı atamayı planladığına ilişkin basına yansıyan haberler ardından, geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “İsrail ile ilişkileri daha iyi bir noktaya taşımayı” arzu ettiklerini söylemesi, “Türkiye-İsrail arasında buzlar eriyor mu?” sorusunu yeniden gündeme taşımış oldu. 

Aslında uzun süredir, gerek Doğu Akdeniz gerekse Ortadoğu’daki gelişmeler ışığında, Türkiye’nin jeopolitik çıkarları gereği yalnızca İsrail ile değil, arasının bozuk olduğu diğer bölge ülkeleriyle de ilişkilerini tamir etmesi gerektiği tartışılıyordu.  

Yaz aylarından bu yana Doğu Akdeniz’de aralıklı olarak tırmanan gerilim, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yönetim değişikliğinin olası bölgesel etkileri, Türkiye’ye S-400 alımı sebebiyle yaptırım öngören Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası’nın ABD Kongresi’nden geçmesi, yine Türkiye’ye yönelik yaptırımları Mart 2021’e erteleyen Avrupa Birliği (AB) Zirvesi kararları,  Koronavirüs salgınıyla derinleşen ekonomik sorunlarla üst üste gelince, Ankara’yı mevcut diplomatik sıkışıklığın aşılması yönünde harekete geçmeye teşvik etmiş görünüyor.  

En azından son dönem üst düzey yetkililerin -İsrail de dahil olmak üzere- gerek AB gerekse ABD ile ılımlı ilişkiler kurulması yönündeki beyanatları, dış politikada olası bir revizyon için nabız yoklandığını düşündürüyor. Bu açıdan Türkiye’nin İsrail ile ilişkilerini normalleştirmeye yönelik atacağı adımlar, Ankara’nın “bağımsız dış politika” yöneliminde batıyla ilişkilerin daha dengeli bir zemine oturtulması ve aynı zamanda kimlik temelli dış politikadan, çıkar temelli, realist bir dış politikaya dönüşün işaretleri olarak değerlendirilebilir.  

*** 

Türkiye-İsrail ilişkilerinin inişe geçtiği 2009’dan bu yana, Doğu Akdeniz’de hidrokarbon kaynaklarının keşfine paralel, İsrail-Yunanistan-Güney Kıbrıs-Mısır arasında gelişen enerji iş birliği, yeni üye ülkelerin katılımıyla zaman içinde, stratejik ortaklığa evirildi.  

2020 başında kurumsal bir çerçeve kazanan Doğu Akdeniz Gaz Forumu üyelerinin (İsrail, Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Kesimi, Mısır, Fransa, İtalya, Ürdün, Filistin, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), ABD-gözlemci statüsünde) büyük çoğunluğunun Türkiye ile sorunlu ilişkilere sahip olması, Ankara’da kendisine düşmanca yaklaşan bir grup ülke tarafından çevrelenmeye çalışıldığı algısını tetiklemekte.  

İsrail ile yakınlaşmanın her şeyden önce bu güç bloğunu zayıflatması ve uzun vadede diğer ülkelerle ilişkilerin tamirine katkıda bulunması bekleniyor. 

*** 

Konjonktürel gelişmelerin İran tehdidini ön plana çıkarırken, Filistin meselesini gölgede bıraktığı bir arka planda, İsrail ile Körfez ülkeleri arasında gelişen yakınlaşma, geçtiğimiz Ağustos ayında BAE ile İsrail arasında imzalanan (sonradan Bahreyn ve Fas’ın da katıldığı) Abraham Anlaşmasıyla resmiyet kazanmış oldu. İsrail’in yeni dostlarının kırılgan iktidar yapıları göz önüne alındığında bu iş birliğinin ömrü ya da derinliği üzerine bugünden yorum yapmak pek sağlıklı olmayacaktır. 

Ancak, her şekilde Arap Baharı’ndan bu yana gelişen bu yakınlaşmanın, İsrail’in bölgesel yalıtılmışlığını büyük ölçüde azalttığı gerçeğini teslim etmek gerekiyor. Öyle ki, ABD Başkanı Donald Trump’ın İsrail yanlısı kararlarına (ABD Büyükelçiliğini Kudüs’e taşınması, Golan Tepeleri’nin ilhakının tanınması ve tartışmalı Barış Planı gibi) Arap ülkelerinden gelen tepkilerin cılızlığı, Filistin Yönetimi’nin Arap Birliği’nde İsrail’in BAE ile ilişkilerini normalleştirmesini eleştiren bir tasarıyı kabul ettirememiş olması bu değişimin en açık göstergelerinden.  

Aslında, 2018 yılında, Trump yönetiminin büyükelçiliği Kudüs’e taşıma kararını protesto amacıyla büyükelçisini geri çeken Türkiye’nin, Başkan Trump ile yakın şekilde çalışmaya devam etmiş olması başlı başına çelişkili bir durum. Aynı şekilde, geçmişten bugüne, Ankara’nın İsrail ile ilişkilerinde daima Arap dünyasıyla denge gütmeye çalıştığı göz önüne alınırsa, Arap ülkelerinin birbiri ardı sıra İsrail ile ilişkilerini normalleştirdiği bir dönemde iki ülkenin arasının açık olması da bir hayli düşündürücü. Üstelik, Türkiye-İsrail arasında sağlıklı ve yapıcı diyalogun, Ankara’nın duyarlı olduğu Filistin meselesinde bugüne dek, daha etkin rol oynamasına olanak sağladığı ortadayken. 

*** 

2010 Mavi Marmara Krizi’nden bu yana Türkiye-İsrail ilişkileri pragmatik bir yaklaşımla, kompartmantalize şekilde yürütülmekte. İki ülke arasında siyasi gerilimlere rağmen katlanarak büyüyen ticaret hacmi, tarafların karşılıklı olarak ilişkilerin koparılmasını istemediklerini ve kazan-kazan durumunun söz konusu olduğu alanlarda iş birliğini sürdürme niyetlerini ortaya koyması açısından önemli.  

2010’dan bu yana, savunma ortaklığı askıya alınmış olmasına rağmen, Türkiye ve İsrail’in askeri istihbarat paylaşımına devam ettikleri de basına yansıdığı kadarıyla biliniyor. Tehdit öncelikleri farklılaşsa dahi, Türkiye ve İsrail, başta güvenlik olmak üzere ekonomi, enerji iş birliği gibi birçok konuda ortak çıkarlara sahip.  

Ancak, yakından bakıldığında, 2016’da imzalanan Normalleşme Anlaşması’ndan bu yana, Türkiye ve İsrail arasında normalleşmenin önünü tıkayan birçok sorun bugün hala geçerliliğini koruyor. Türkiye, İsrail’in Filistinlilerin haklarını hiçe sayan güvenlikçi, maksimalist siyasi yaklaşımından şikayetçi. İsrail açısından ise, Türkiye ile ilişkilerde en büyük sorun, Ankara’nın Hamas’a ve Müslüman Kardeşlere desteğinin devam ediyor oluşu.  

Bunlara, Türkiye’nin İran konusunda muğlak pozisyonu eklenebilir. İki ülkenin liderleri arasındaki (Erdoğan ve İsrail BB Bünyamin Netanyahu) kan uyuşmazlığı ise herkesin malumu. Bugüne dek, her iki tarafın da siyasi sorunları gerekli gördüklerinde iç politikada seçmenlerini mobilize etmek için kullanmış olmalarının sorunları nasıl derinleştirdiği biliniyor. İsrail’in Mart ayında yeniden seçimlere gideceği ve Netanyahu’nun yeniden seçilme olasılığı düşünülürse, İsrail’deki iç siyasi konjonktürün Ankara’nın arzu ettiği normalleşme adımları bakımından pek de elverişli bir ortam yarattığı söylenemez. 

Bu noktada, iki ülke arasında daha sağlıklı ilişkiler kurulabilmesi açısından normalleşmeden tarafların ne beklediklerini irdelemek faydalı olabilir. Öncelikle, büyükelçilerin gönderilmesi meselesine fazlaca anlam yüklememek gerek. Öyle ki, 2018’de patlak veren krizle, diplomatik ilişkilerin seviyesi düşürülmemiş yalnızca büyükelçiler ülkeye geri çağrılmış olduğundan, elçilerin yeniden göreve başlamasıyla aslında diplomatik bir prosedür yerine getirilmiş olacak.  

Elbette, siyasi açıdan önemsiz sayılması mümkün değil. Ancak Türkiye-İsrail arasında gerçek anlamda ve kalıcı bir normalleşme, iki ülke arasında aşınan güvenin yeniden tesis edilmesine bağlı. Bu da, ilişkileri geliştirme yönündeki niyet beyanının karşılıklı edimlerle destekleneceği, istikrarlı ve zamana yayılacak bir restorasyon süreci gerektiriyor. Taraflar, normalleşme önünde engel teşkil eden sorunlar üzerinde uzlaşmadan böyle bir sürecin başlaması mümkün değil. Dolayısıyla, normalleşme tartışmaları, tarafların mevcut pozisyonlarından taviz vermeye yanaşıp yanaşmayacakları noktasında düğümleniyor.   

*** 

Kuşkusuz, bölgenin iki büyük askeri gücünün olası iş birliği, jeopolitik dengeleri şekillendireceğinden ötürü, uluslararası kamuoyu tarafından ilgiyle ve yakından takip edilmekte. NATO’nun 2. en büyük ordusuna sahip olan Türkiye, Suriye, Libya ve son olarak Azerbaycan’a sağladığı askeri destek ile sahadaki gelişmeleri yönlendirme gücünü bir kez daha ortaya koymuş oldu. Birden çok cephede yürütülen askeri operasyonlar, ülkenin içinde bulunduğu mevcut ekonomik sıkıntılar göz önüne alındığında, bu stratejinin sürdürülebilirliğini sorgulanır kılıyor olabilir.  

Ancak stratejik konumu itibariyle Türkiye ile iş birliğinin geliştirilmesi, İran üzerindeki baskıyı artıracağından, İsrail açısından arzu edilir bir gelişme olacaktır. Bununla birlikte, Ankara ile diyaloğa açık kapı bırakılması, İsrail’in bölgesel yalnızlığının azaldığı bir arka planda, bölgedeki yeni dostlarıyla kurduğu ilişkilerden vazgeçeceği veya yıllar içinde geliştirilen bağları riske edecek yeni angajmanlar içine girmeye hevesli olacağı anlamına gelmiyor.   

Bu bağlamda, Hamas üyelerine Türk pasaportu verildiğine ilişkin haberler, Kudüs’ün fethine gönderme yapan videolar, perde arkasında yürütülen normalleşme girişimleriyle tezat bir görünüm sergilediği gibi, Ankara’nın ideolojik tercihlerinden ödün vermeye niyetli olmadığı izlenimi doğuruyor. Bu şartlar altında, büyükelçilerin yeniden göreve başlaması, ilişkilerde normalleşmeye hizmet etmekle birlikte, ilk krizde ülkelerine yeniden geri çağrılacakları kırılgan bir döngünün parçası olmaktan öteye gitmeyecektir. 

 

2020'den 2021'e Dış Politika (1) Rusya ile rekabet, çatışma ve işbirliği elele yürüyor - Sedat Ergin

 

2020’den 2021’e Dış Politika (1) Rusya ile rekabet, çatışma ve işbirliği el ele yürüyor

29 Aralık 2020  Sedat  Ergin

Geçen 17 Aralık’ta düzenlediği basın toplantısında bir gazeteci Rusya lideri Vladimir Putin’e soruyor: “Son dört yıl içinde müzakere ettiğiniz dünya liderleri arasında sizin için en zorlu çıkan, ayrıca en kolay anlaşabildiğiniz muhataplarınız hangileri oldu?”

Gazeteci, ardından MerkelMacronTrumpErdoğan ve Lukaşenko isimlerini sıralıyor.

 

Putin, ismi geçenlerin hepsinin ülkelerinin karşılaştıkları sınamaların üstesinden gelmeye çalıştıklarını belirterek, şöyle diyor:

“İyi bilinen bir deyiş vardır, iyi ya da kötü çıkarlar yoktur, yalnızca ulusal çıkarlar vardır diye... Bu benim için de geçerli. İnsanları da iyi ya da kötü diye ayırmam. Rusya’nın çıkarları açısından en iyi sonuçları elde edebilmek için herkesle çalışırım. Bazen uzlaşma ihtiyacı ortaya çıkar, bazen de aldığınız pozisyondan gerilememeniz gerekir...”

Derken sözü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a getiriyor Putin ve şöyle konuşuyor:

Cumhurbaşkanı Erdoğan’la belli konularda farklı, zaman zaman da birbirine zıt düşen görüşlerimiz oluyor. Ama verdiği sözü tutan bir adam o. Bir şeyin ülkesinin yararına olduğunu düşünüyorsa da, sonuna kadar gidiyor. Bu, öngörülebilirlikle ilgili bir konu. Kiminle iş yaptığınızı bilmek önemlidir.”

*

Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen cuma günü gazetecilerin kendisine Putin’in “sözünde durmak”la ilgili bu ifadesini hatırlatmaları üzerine şöyle bir karşılık veriyor:

“Putin’le tanıştığımdan bu yana ben de kendisini aynen bu şekilde tanıdım. Gerçekten özü, sözü bir, verdiği sözde duran... İkili ilişkilerimizde gerçekten hiçbir devletle neredeyse bu tür münasebetlerimizi güçlü götürebildiğimiz ülke nadidedir...”

Türkiye’nin dış ilişkilerinde, başta ABD ve AB olmak üzere Batı dünyası ile ve aynı zamanda Ortadoğu’da birçok ülkeyle ciddi sıkıntılar yaşamakta olduğu bir dönemde, Rusya ile ilişkilerin aktardığımız sıcak mesajlarla bu tabloya tezat oluşturan bir doğrultuda yol almakta oluşu, üzerinde durulması gereken bir yöneliştir.

*

Aslında ilişkilerin seyrini görmek açısından Putin’in bir açıklamasını daha kısaca hatırlamak gerekebilir. Geçen 22 Ekim’de katıldığı bir konferansta Erdoğan’ın etki alanını eski Osmanlı İmparatorluğu sınırlarına doğru genişletmek istediği yolundaki tartışmaları soran bir Rus akademisyene Putin şu yanıtı veriyor:

Erdoğan’ın Osmanlı mirasına ilişkin planları ya da tutumu hakkında bir bilgim yok. Bunu ona sorun. Ama benim bildiğim bir şey var, aramızdaki ticaret 20 milyar doları geçti...”

Tabii, bu ticaretin Türkiye’nin doğalgaz alımları nedeniyle Rusya açısından çok kârlı gittiği tartışma götürmez. Geride bırakmakta olduğumuz 2020’nin ocak-ekim döneminde Türkiye’nin ithalatı 14 milyar doları geçerken, ihracatı 3.4 milyar dolarda kalmıştı.

Rusya’nın Mersin’de inşaatı sürmekte olan nükleer reaktör projesi de enerji alanındaki işbirliğinin bir başka hacimli boyutudur.

Geride bıraktığımız yıl iki ülke arasındaki ilişkilerde atılan en önemli adımlardan biri, Rus doğalgazını Karadeniz üzerinden geçirip Trakya’ya bağlayan ‘TürkAkımı’ boru hattı projesinin ocak ayında düzenlenen bir törenle hayata geçirilmesi olmuştur. Rusya, böylelikle Türk pazarına ikinci bir boru hattıyla bağlanırken, doğalgazını Avrupa pazarına sevk edebileceği hatları çeşitlendirebilmesini sağlayacak yeni bir güzergâh kazanmıştır.

Ayrıca, Rus turistlerin artık Türkiye’ye gelen en kalabalık grubu oluşturduğunu da bu muhasebeye dahil etmemiz gerekiyor. Türkiye’yi ziyaret eden Rus turist sayısı 2019 yılında 7 milyonu geçmiştir. Bu sayı, pandemi nedeniyle bu yıl 2 milyona gerilemiştir.

Sonuçta neresinden bakılırsa bakılsın, ekonomi, ticaret, enerji, turizm alanlarında muazzam bir yoğunlaşma yaşanıyor iki ülke arasında. Tabii Türkiye’nin 2.5 milyar dolara mal olan S-400 hava savunma sistemleri alımıyla savunma sanayiinin de bu ilişkilerin envanterine girdiğini yeni ve stratejik bir faktör olarak eklemeliyiz.

*

Gelgelelim ilişkilerde bu yoğunlaşma yaşanırken, Putin’in Erdoğan’la çalışma ilişkisini anlatırken ifade ettiği iki tarafın farklı düşündükleri, zıt düştükleri konular da var, özellikle bölgesel krizler, anlaşmazlıklar anlamında...

Bunların başında Suriye geliyor. Özellikle İdlib’le ilgili görüş ayrılıkları Türkiye ile Rusya arasında 2020’nin başında ciddi bir krize yol açmıştır. Buna neden olan olaylar geçen şubat ayında Esad ordusunun İdlib’deki M-5 otoyolunu muhaliflerden geri almak için başlattığı harekât sırasında yaşanmıştır. Rusya, rejim ordusuna savaş uçaklarıyla kuvvetli bir destek vermiştir. Türkiye de rejimin ilerleyişini durdurmaya çalışan silahlı muhalif grupları desteklemek üzere askeri gücünü sahaya sürmüştür. Bu durum Türkiye ile Rusya’yı Serakib’deki çatışma hattında karşı karşıya getirmiştir.

27 Şubat tarihinde M-4 otoyolunun 10 kilometre kadar güneyindeki Balyun’da 34 Türk askerinin şehit olduğu hava saldırısının Suriye ve Rus savaş uçakları tarafından birlikte gerçekleştirilmiş olması, Türk-Rus ilişkileri bakımından neresinden bakılırsa bakılsın çok ağır bir hadisedir ve bu ilişkilerin tarihine geçmiştir.

Bu hadiseyi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın saldırının yarattığı sıkıntılı ortamda 5 Mart tarihinde Moskova’ya yaptığı ziyaret ve burada varılan mutabakat izlemiştir. Balyun saldırısında ciddi bir krize giren ilişkiler, 5 Mart Mutabakatı ile İdlib’in aslında rejim ile TSK kontrolü arasında fiilen ikiye bölündüğü yeni bir statükonun şekillenmesiyle farklı bir zemine geçmiştir. Bu kez TV ekranlarında Türk ve Rus askerlerinin M-4 otoyolu üzerinde ortak devriyeye çıktıkları görüntüleri izlemeye başladık.

*

Tek başına Suriye dosyası bile Türkiye-Rusya ilişkilerinin paradokslara dayanan yapısının çarpıcı bir yansımasıdır. Türkiye silahlı muhalefeti, Rusya ise rejimi desteklemekte ama iki ülke bir taraftan da Astana formatında Suriye ile ilgili işbirliği de yürütmektedirler.

Türkiye ile Rusya, Suriye’de hem işbirliği yapıp hem de karşı karşıya gelirken, Libya cephesinde daha çok çatışma halindedirler. Rusya, Libya’ya gönderdiği Wagner grubuna bağlı paralı askerler üzerinden iç savaşta ağırlığını Halife Hafter’nin kazanması yönünde koymuştur. Türkiye de BM’nin tanıdığı Ulusal Uzlaşı Hükümeti’ni ayakta tutmak için sahaya askeri açıdan müdahalede bulanarak, Hafter’in kazanmasının önüne set çekmiştir.

İlişkiler daha sonra geçen sonbaharda Azerbaycan’ın Ermenistan’a karşı büyük bir askeri başarı elde ettiği Karabağ’da hassas bir stres testinden geçmiştir. Rusya’nın ‘arka bahçesi’ olarak gördüğü bu bölgede sahada yaşanan çatışmaya Türkiye de kendi yöntemleriyle müdahil olmuştur. Ancak bu krizin sonuçlanış şekli Türkiye ile Rusya’nın işbirliğine girmeleri yönünde evrilmiştir. Türk ve Rus askerleri Karabağ sınırlarına bitişik Ağdam’da kurulacak bir askeri merkezde ateşkesin gözetimi için işbirliği yapacaklardır.

Kafkasya’ya kıyasla özellikle Suriye ve Libya örneklerinde çatışma kalıbı belirgindir. Keza, Türkiye’nin Ukrayna ile girdiği yakınlaşmanın da Kremlin’de rahatsızlık yarattığını tahmin etmek güç değildir. Buna karşılık hepsinin üstüne çıkan nokta, Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkilerin sahadaki krizlerin, yaşanan çekişmelerin ve karşılıklı rekabetin tetiklediği basıncı taşıyabilmesidir.

Aslında “çatışarak, rekabet ederek işbirliği yapmak” diye tarif edebileceğimiz, uluslararası ilişkilerde çok sık karşılaşılmayan ‘nevi şahsına münhasır’ bir ilişki yapısı şekillenmiştir Türkiye ile Rusya arasında. Aralarında ciddi anlaşmazlıklar yaşarken bir taraftan birbirlerine karşılıklı olarak alan açıyorlar.

Daha önce de vurguladığımız üzere, iki ülkenin ortak çıkarlarının kazandığı boyutlar, ayrıca birlikte hareket edebilmelerinin yarattığı ‘kritik yoğunluk’, aralarındaki görüş ayrılıklarını pragmatik bir şekilde yönetebilmelerini mümkün kılıyor.

*

Ancak son dönemde Türkiye’nin Batı ile ilişkilerinin sürekli türbülans içinde gitmesi, Rusya’nın Türkiye’nin dış politikası içindeki ağırlığının artması sonucunu doğurabilir. Bu takdirde, ikili ilişkinin üzerine oturduğu dengede Rusya’nın Türkiye karşısındaki pazarlık kartlarının güçlenmesi ihtimali gözardı edilemez. 

Bütün mesele, Türkiye’nin Rusya ile ilişkilerinde girdiği yakınlaşmayı önümüzdeki dönemde Batı ile ilişkilerinde dengeleyip dengeleyemeyeceği sorusunda beliriyor.