Hakk kelimesinin Kur’an’daki Anlamları

 

Kur’an-ı Kerim bu kelimeyi birkaç anlamda kullanmaktadır:

1- Bir şeyi hikmetin gereğine göre (nasıl gerekiyorsa ona göre) yapan anlamında. Bu anlamda ‘hakk’ Allah’ın (c.c.) bir sıfatıdır.

 

“İşte burada (bu durumda) velâyet (velilik, dostluk) hakk olan Allah’a aittir. O, sevap bakımından ve sonuç bakımından hayırlıdır.” [1] âyetindeki hakk kelimesi Allah’ın bir sıfatıdır.

 

2- Hikmetin gereği olarak var edilen şeyler. Allah (c.c.)’ın fiilleri bu anlamda hakk’tır. Güneşin ve ayın yaratılması hakkında  “.. Allah, bunları ancak hakk ile yaratmıştır. O, bilen bir topluluk için âyetlerini böyle birer birer açıklamaktadır.” [2]

 

3- Bir şey hakkında aslına uygun olarak inanç taşıma anşamında. Bir kimse hakkında ‘onun yeniden diriliş ve cennet konusundaki inancı hakk’tır’ dememiz gibi. “...Allah inananları, ayrılığa düştükleri hakka, kendi izniyle eriştirdi.” [3]

 

4- Gereğine göre, gerektiği kadarıyla ve gerektiği zamanda meydana gelen söz ve iş anlamında. Bir kimse için ‘senin sözün haktır’ dememiz gibi.

 

“Eğer hakk, onların istek ve tutkularına uyacak olsaydı, hiç tartışmasız gökler, yer ve bunların içinde olan her kes ve her şey fesada (bozulmaya) uğrardı...” [4]

 

5- Borç anlamında kullanılmıştır. [5]

       

6- Hisse ve pay anlamında kullanılmıştır.

 

“Ve onların mallarında belirli bir hak vardır; isteyenler ve yoksul olanlar için.” [6]

 

7- Adalet anlamında kullanılmıştır.

 

“Allah hakk ile hükmeder. Oysa O’nu bırakıp da tapmakta oldukları (şeyler) ise, hiçbir şeye hükmedemezler. Şüphesiz Allah işitendir, görendir.” [7]

 

‘Hakk’ kelimesinin Arapça’daki çoğulu ‘hukuk’, ‘hikak’ ya da ‘hakaik’tir.

Aynı kökten gelen ‘ihkak’, gerçekleştirmek, 

‘İhkak-ı hakk’, hakkı olanı gerçekleştirmek,

‘İstihkak’, hak sahibi olmak,

‘Ehakk’, daha hak, daha doğru,

‘Hakîk’, daha layık,

‘el-Hâkka’ ise Kur’an’ın 69. Sûresinin adı olup, gerçekleşen olay, yani kıyamet anlamına gelmektedir.

 

‘el-Hakk’, Rabbimizin güzel isimlerinden biridir. Allah’ın (c.c.) bir adı olarak Hakk, inkârı mümkün olmayan, varlığı kabul edilmesi gereken, gerçek var olan, varlığı ile ilâhlığı kesin olan, hikmetinin gereğine göre eşyayı yaratan, hakkı ortaya koyan, sözünde doğru olan, her hakkın kendisinden alındığı gerçek, var olan Mevcud manalarına gelir.

 

 Kaynak: islamahlaki.com