BBC - Türkçe Erdoğan: Trump'la F-35'leri konuştuk, bu konuda iyi niyetli gördüm - 24 Haziran 2025 Güncelleme 5 saat önce

 BBC - Türkçe 

Erdoğan: Trump'la F-35'leri konuştuk, bu konuda iyi niyetli gördüm

ABD  başkanı Donald Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan yan yana sandalyelerde oturuyor ve kameralara gülümsüyorKaynak,Turkish Presidency / Handout/Anadolu via Getty Images

Fotoğraf altı yazısı,Trump ve Erdoğan, NATO zirvesi marjında Lahey'de bir araya geldi.

Yazan,BBC Türkçe

24 Haziran 2025

Güncelleme 5 saat önce

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hollanda'nın Lahey kentinde düzenlenen NATO Zirvesi kapsamında 24 Haziran Salı günü ABD Başkanı Donald Trump ile görüştü.

Zirvenin ikinci gününde 25 Haziran'da basın toplantısında konuşan Erdoğan, bu görüşmede "F-35 konusunu görüştük. F-35 konusunda 1 milyar 300-400 milyon dolar ödeme yaptık ve F-35'leri alma noktasında Sayın Trump'ın da iyi niyetli olduğunu gördük" dedi.

Erdoğan bu görüşmede S-400 savunma sistemlerinin gündeme gelmediğini, "o işin bittiğini" kaydetti ve şöyle devam etti:

"F16'ların bakım ve onarımı F35'lerin alımıyla ilgili sorumlu arkadaşlarımız çalışmalarını devam ettiriyorlar. Eurofighter konusunda da İngiltere ve Almanya ile sürdürüyoruz. Almanya ve İngiltere iyi niyetimizi olumlu karşılıyor."

Erdoğan, "ABD'nin Gazze'yi devralması ve Filistinlilerin sınır dışı edilmesi planları" hakkındaki soruya ise şu yanıtı verdi:

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 25 Haziran'da NATO Zirvesi'nin ikinci gününde NATO Genel Sekreteri Mark Rutte tarafından karşılandı

Türkiye NATO Zirvesi'nden istediğini aldı mı?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 29 Nisan'da Roma'da İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'ye gerçekleştirdiği ziyarette Baykar Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar ve Leonardo CEO'su Roberto Cingolani imzaladıkları protokolün ardından el sıkışıyor

Baykar'ın ortak girişim kurduğu Leonardo'nun İsrail bağları tartışılıyor

Kısa kırmızı bir üst giymiş genç bir kadın, büyük bir halka ışığının önündeki yatakta oturuyor

'Seks kamerası endüstrisi bizi okul çağında çalıştırmaya başladı'

Haberin sonu

"Bizim görüşmemizde Gazze'nin sahil boylarının kumarhaneler olması gündeme gelmedi. Gündeme gelse benim vereceğim cevap bellidir. Bu konuda duruşum bellidir. Trump öyle akıllı bir insandır ki, kime ne soracağını iyi bilir. Böyle bir şey aramızda geçmedi."

Erdoğan, İran ve İsrail arasındaki ateşkesle ilgili olarak "ABD Başkanı Trump'ın gayretiyle sağlanan ateşkesi memnuniyetle karşılıyoruz. Dostum Trump'ın çağrısına tarafların koşulsuz uymasını bekliyoruz" dedi.

2026 NATO Zirvesi Türkiye'de düzenlenecek

Erdoğan, Lahey'de Trump ile ikinci kez ABD başkanı seçildikten sonra ilk yüz yüze görüşmesini gerçekleştirmiş oldu.

İki lider, 13 Haziran'da başlayan İsrail-İran gerilimi sırasında iki kez telefonda konuşmuştu.

Görüşmede hangi konu başlıkları yer aldı?

Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Erdoğan, görüşmede ABD ile Türkiye'nin savunma sanayii alanında işbirliğinin ilerletilmesinin olumlu olacağı yönünde konuştu.

Erdoğan, iki ülkenin 100 milyar dolar ikili ticaret hacmi hedefine ulaşmak için enerji ve savunma sanayii alanında yatırımların yapılabileceğini dile getirdi.

Türkiye, 2017 yılında Rusya'dan S-400 hava savunma sistemlerini satın alacağına dair anlaştığını açıklamış; 2019'da da Türkiye'ye ilk sevkiyat gerçekleşmişti. Bunun üzerine ABD, bu anlaşmanın ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamına girmesinden dolayı Türkiye'ye savunma alanında çeşitli yaptırımlar uyguladı.

Bunlardan en önemlisi, Türkiye'nin de üretim programında yer aldığı 5. Nesil savaş uçağı F-35'lerin Türkiye'ye tesliminin durdurulması ve Türkiye'nin F-35 projesinden çıkarılması oldu.

ABD savunma sanayiinin en önemli müşterilerinden olan Türkiye ile NATO'nun en büyük ordusuna sahip olan ABD arasındaki savunma işbirliği ciddi bir zarar görmüştü.

Erdoğan ve TrumpKaynak,Andrew Harnik/Getty Images

Fotoğraf altı yazısı,Erdoğan ve Trump, 25 Haziran'da ayakta da kısa bir görüşme gerçekleştirdi

Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Erdoğan ile Trump, 23 Haziran'da İsrail ve İran arasında varılan kırılgan ateşkes anlaşmasını da görüştü. Erdoğan, "Trump'ın gayretleriyle sağlanan ateşkesi memnuniyetle karşıladığını, bunun kalıcı olmasını temenni ettiğini" söyledi.

Erdoğan aynı zamanda Gazze'deki insani trajedinin bir an önce sonlandırılmasında ve Rusya-Ukrayna arasındaki savaşın barışçıl çözümünde Türkiye ve ABD'nin diyalog kurmasının önemli olduğunu da Trump'a iletti.

Açıklamada, iki liderin NATO'nun caydırıcı gücünü artırmak için atılacak adımları da görüştüğüne yer verildi.

ABD Başkanı Donald Trump, NATO ittifakındaki ülkelerin savunma harcamalarını yüzde 5'e çıkarmasını ve savunma konusunda ABD'ye olan bağımlılıklarından kurtulmalarını talep ediyor.

Trump'ın ilk döneminde Türkiye-ABD ilişkilerinde neler yaşanmıştı?

İki liderin Erdoğan'ın yakın zamanda ABD'ye resmi bir ziyaret düzenlemesi olasılığını da ele almaları bekleniyordu. Ancak açıklamada olası bir ziyarete dair herhangi bir detay yer almadı.

Trump, seçildiği dönemden bu yana Türkiye ile ilgili konular gündeme geldiğinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ilişkisinden duyduğu memnuniyeti dile getiriyor ve Türkiye'nin bölgede en önemli partnerlerinden biri olduğunu kaydediyor.

Rusya-Ukrayna barışı zirvede iki liderin de gündeminde

Trump ve Erdoğan, Rusya ile Ukrayna arasında varılacak bir barış anlaşması konusunda birçok kez görüş alışverişinde bulundu ve İstanbul'da Rus ve Ukraynalı yetkililerinin iki tur doğrudan görüşmelerine yol açan fırsatı oluşturdu.

Erdoğan, Hollanda'ya hareketinden önce yaptığı açıklamada, "Bu savaş sonsuza kadar süremez. Barış için kolları sıvamak, İstanbul'da kurulmuş diyalog zeminini güçlendirerek barış masasını çok daha üst düzeyde bir katılımla ortaya koymak lazım. NATO zirvesinde de muhataplarımızla bu vizyonumuzu anlatacak ve barışı sağlayana kadar durmayacağımızı ifade edeceğiz," diye konuşmuştu.

Erdoğan, atıfta bulunduğu "barış masasının" kendisinin ve Trump'ın yanı sıra Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in de katılımıyla dörtlü bir şekilde toplanması ve kalıcı barışı üretmesi gerektiğini vurguluyor.

Rusya-Ukrayna barışı için İstanbul görüşmeleri: Kim ne istiyor?

Ortadoğu'da istikrar arayışı

Erdoğan ve Trump ayakta konuşuyorKaynak,Lina Selg/Bloomberg via Getty Images

Türkiye, İsrail'in İran'a hava saldırılarını kınamış ancak ABD'nin İran'daki üç nükleer tesise yaptığı nokta saldırılara daha yumuşak bir tonda yanıt vermişti.

Erdoğan, 23 Haziran'da yaptığı açıklamada ABD'nin ismini kullanmadan "İran'ın egemenliğine ve bölgemizin güvenliğine yönelik saldırıları kimden gelirse gelsin asla tasvip etmiyor, tepkimizi de açıkça ortaya koyuyoruz" ifadelerini kullanmıştı.

İsrail'in Batı'daki kredisi tükeniyor mu?

Gazze'de yaşanan savaşla ilgili de Erdoğan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu için sert bir dil kullanıyor. Trump, Netanyahu'nun Beyaz Saray ziyareti sırasında Türkiye-İsrail arasında arabuluculuk yapabileceğini kaydetmiş ve İsrail Başbakanı'ndan "makul" olmasını beklediğini söylemişti.

ABD Başkanı'nın bu konuyu Erdoğan'la konuşup konuşmadığını muhtemelen bir süre sonra öğreneceğiz.

Görüşmede öne çıkan başlık CAATSA yaptırımları oldu

Cumhurbaşkanlığı'nın yaptığı kısa bir özet halindeki açıklamadan anlaşıldığı kadarıyla Erdoğan, Trump'ın ilk başkanlık dönemi sırasında Türkiye'nin Rusya'dan S-400 savunma sistemleri alması nedeniyle uygulanan CAATSA yaptırımlarının kaldırılmasını özellikle gündeme getirdi.

Görüşmeyle ilgili Beyaz Saray'dan henüz açıklama gelmedi.

ABD'nin Türkiye'ye yönelik CAATSA yaptırımları yürürlüğe girdi

Cumhurbaşkanı Erdoğan, birçok konuşmasında, bu yaptırımların kaldırılmasının önemine değinmiş ve bu olursa Türkiye-ABD savunma sanayi işbirliğinde yeni olanakların ortaya çıkabileceğini kaydetmişti.

ABD, yaptırımların kaldırılması için Türkiye'nin S-400 savunma sistemlerini elinden çıkartması gerektiğini ortaya koyuyor. Türkiye'nin hiç kullanmadığı S-400'leri hala bir askeri üste bulundurduğu iddia ediliyor.

Erdoğan'ın bir diğer talebi de Türkiye'nin yine aynı nedenle çıkartıldığı F-35 savaş uçağı programına geri dönmek.

Türkiye, bu programdan çıkartıldıktan sonra hava kuvvetleri filosunda eksiklik yaşamamak için Biden yönetimi ile 40 adet F-16 savaş uçağı alımı konusunda uzlaşmıştı.

Erdoğan'ın ABD ziyareti

İki liderin görüşmesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ABD'ye yapması beklenen ziyaretin de ele alınmış olması muhtemel.

Yapılan açıklamalarda Erdoğan'ın Trump'ın davetlisi olarak yakın zamanda Beyaz Saray'da ağırlanabileceği yer almıştı.

Erdoğan da Ukrayna ve Rusya liderlerinin kabul etmesi durumunda Trump ile onları İstanbul'da ağırlayacakları mesajını vermişti.

Ankara'daki diplomatik kaynaklara göre, Washington veya İstanbul'da Erdoğan-Trump görüşmesinin yakın bir gelecekte gerçekleşmesi büyük olasılık.

Trump, 2017-2021 arası ilk başkanlık döneminde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı iki kez Beyaz Saray'da ağırlamıştı.