İran’da yarın (19 Mayıs Cuma) Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacak. 2013’de seçimi kazanan Hasan Ruhani yeniden aday. Başlıca rakibi önemli bir din adamı olan muhafazakar İbrahim Raisi. Halen 79 yaşında olan Cumhurbaşkanı Ali Hameney ve IRGC (Iran Devrim muhafızları Ordusu)’nun Raisi’yi desteklediği dış basında öne sürülüyor . Bir diğer muhafazakar aday Galibaf ise iki gün önce ( 16 mayıs) adaylıktan çekildi. Bu gelişme, Cumhurbaşkanı Hameney ve muhafazakar odakların Raisi lehi...nde bir manevrası olarak değerlendiriliyor.
İran’da Cumhurbaşkanı yürütme erkinin başı olmasına karşın, yetkileri büyük ölçüde kısıtlı. Tüm yaşamsal konularda son söz Rehbere yani Ali Hameney’e ait.. Anayasa’nın tanıdığı geniş yetkilerle donatılmış olan Rehber Devletin kilit yerlerindeki yöneticileri atama ve azletme yetkisine sahip. Ayrıca, “Şurayı Nigehban” ( Anayasayı Koruma Kurulu) yasama organının kabul ettiği kanun ve diğer hukuki belgeleri incelemek ve uygun görmediklerini veto etmek yetkisine sahip. Bununla beraber, Cumhurbaşkanı cari işlerin yürütülmesi, bütçenin uygulanması gibi sorumluluklarına ek olarak, yurt içinde insan hakları ve günlük yaşam, yurt dışında ise temsil ve diplomatik işlevler alanında etkili olabilmekte.
Ruhani'ye, özellikle Devrim Muhafızları Ordusu komuta kademesince ve aşırı muhafazakar odaklarca yöneltilen başlıca eleştiri, İran'ın nükleer enerji çalışmalarına kısıtlama getiren, buna karşılık ekonomik ambargoların büyük ölçüde kaldırılmasını öngören 14 Temmuz 2015'te BM Güvenlik Konseyinin Beş daimi üyesi ve Almanya ile yapılan anlaşmayla ilgilidir. Eleştiriler, anlaşma sayesinde ekonominin canlanması ve gelir düzeyinin artması vaatlerinin yerine getirilmediği noktasında yoğunlaşmakta.
Ruhani, anlaşma ile İran'ın uluslararası alanda kabul gördüğünü, ambargonun kaldırılamasının ekonomiye nefes alma olanağı sağladığını, bunun meyvelerinin görülmeye başlandığını savunmaktadır.
Ruhani'nin başlıca rakibi olarak görülen İbrahim Reisi, 1988 yılında İslami devrim lideri Humeyni tarafından kurulan üç kişilik özel komitenin üyesi olarak, yapılan toplu idamların sorumlularından biri olarak gösterilmektedir.
Yarınki seçimde adaylardan herhangi birinin yüzde 50'yi geçememesi halinde, en çok oy alan iki aday için ikinci tur oylama yapılacaktır.
Yarın yapılacak seçimin ilginç bir ayrıntısı da, eski Cumhurbaşkanı (2001-2009) Ahmedinejad'ın adaylığının "Şurayı Nigehban" tarafından veto edilmiş olmasıdır. Rehber Hameney, aday olmaması konusunda Ahmedinejad'ı zamanında uyarmış, ancak Ahmedinejad adaylık başvurusunda bulunmuştu.
(Bu bilgi notu Önder Özar tarafından hazırlandı.)
Ruhani'ye, özellikle Devrim Muhafızları Ordusu komuta kademesince ve aşırı muhafazakar odaklarca yöneltilen başlıca eleştiri, İran'ın nükleer enerji çalışmalarına kısıtlama getiren, buna karşılık ekonomik ambargoların büyük ölçüde kaldırılmasını öngören 14 Temmuz 2015'te BM Güvenlik Konseyinin Beş daimi üyesi ve Almanya ile yapılan anlaşmayla ilgilidir. Eleştiriler, anlaşma sayesinde ekonominin canlanması ve gelir düzeyinin artması vaatlerinin yerine getirilmediği noktasında yoğunlaşmakta.
Ruhani, anlaşma ile İran'ın uluslararası alanda kabul gördüğünü, ambargonun kaldırılamasının ekonomiye nefes alma olanağı sağladığını, bunun meyvelerinin görülmeye başlandığını savunmaktadır.
Ruhani'nin başlıca rakibi olarak görülen İbrahim Reisi, 1988 yılında İslami devrim lideri Humeyni tarafından kurulan üç kişilik özel komitenin üyesi olarak, yapılan toplu idamların sorumlularından biri olarak gösterilmektedir.
Yarınki seçimde adaylardan herhangi birinin yüzde 50'yi geçememesi halinde, en çok oy alan iki aday için ikinci tur oylama yapılacaktır.
Yarın yapılacak seçimin ilginç bir ayrıntısı da, eski Cumhurbaşkanı (2001-2009) Ahmedinejad'ın adaylığının "Şurayı Nigehban" tarafından veto edilmiş olmasıdır. Rehber Hameney, aday olmaması konusunda Ahmedinejad'ı zamanında uyarmış, ancak Ahmedinejad adaylık başvurusunda bulunmuştu.
(Bu bilgi notu Önder Özar tarafından hazırlandı.)
No comments:
Post a Comment