Monday, December 15, 2025

Ali Tuygan (Rtd. ambassador) - December 15, 2025 - 2025: A Year of Disappointments

 

2025: A Year of Disappointments                

December 15, 2025


In two weeks, the year 2025 will be behind us. The end of a year is a moment of reflection on the achievements, disappointments, and failures of the past twelve months and whether different paths could have been taken. In international relations, those who choose between “new chapters” and “the same old story” are world leaders, primarily among them the leaders of major powers. And “new chapters” are not easy to start writing.

February 24, 2026, will mark the fourth anniversary of the beginning of the Russia-Ukraine war. The war in Gaza began on October 7, 2023, nearly two-and-a-half years ago. Many thought that Russia would “conquer” Ukraine in a matter of months, if not weeks, and that Israel would deal Hamas a blow of death in no time. Surprisingly, both Ukraine and Hamas have proved more resilient than expected.

Today, Russia remains engaged in a war of attrition, insisting on conditions that would allow President Putin to claim that he has brought the war to a satisfactory conclusion, if not outright victory.

For him, the ongoing war is not just about Ukraine; it is also a message to the former Soviet republics in Central Asia and the Caucasus. Would any of those countries ever consider allying with the West? Knowing the risks, probably not. Still, even closer ties with the West, far short of an alliance, would likely be met with opposition from Moscow.

Before yesterday’s talks in Berlin, President Zelensky offered to drop Ukraine’s goal of joining NATO in exchange for Western security guarantees, and after the talks, special envoy Steve Witkoff said, “a lot of progress was made.”

“Peace in Ukraine,” with Russia’s slow but ongoing advance on the battlefield and Washington’s search for a “deal” between the parties, perhaps one also between Russia and the US, will likely remain the top international agenda item in 2026, and an “uncomfortable” peace deal may not be too far off.

President Trump often says that the Russia-Ukraine war would not have started had he been at the White House. Could a Ukrainian commitment not to join NATO have prevented the war? With additional Russia-West understandings on European security, perhaps history could have been written differently. Ukraine’s four-year journey, from enjoying Mr. Biden’s generous military support to coming under Mr. Trump’s pressure for a deal, is a sad one.

The war in Ukraine, continuing European military support to Kyiv,  and the EU’s anti-Russia sanctions have led to speculation about a Russia-NATO military conflict, with reference to possible Russian provocations in the Baltic.

On December 2, 2025, an hour before meeting with Mr. Trump’s Special Envoy Witkoff and son-in-law Kushner, President Putin answered questions from the media. Regarding the risks of a wider armed conflict in Europe, he said:

“We are not planning to go to war against Europe. I have said that a hundred times. But if Europe wants to wage a war against us and suddenly starts a war with us, we are ready. There should be no doubt about that.”

Despite uncertainties in Russia-West relations, Moscow’s starting a wider military conflict in Europe is unlikely.

First, the invasion of Ukraine has shown the limits of what Russia can achieve in a conventional war in Europe. This could be why, despite continuing civilian casualties, Mr. Putin has mentioned “surgical precision” in Russian military operations in Ukraine, thus threatening that in an all-out war in Europe, this might not be the case.

Second, Russians may support the war in Ukraine, but with so many casualties already, they would not be ready for more.

And third, by the end of the century, Russia’s population is projected to drop to around 126 million from the current 146 million. There is no doubt that Russia, the world’s largest country, sees its population decline as a major problem, perhaps a reason to avoid new conflicts.

Nonetheless, it appears that Russia’s harassment of the northern members of NATO in the form of drone flights and expanded naval presence in the Baltic will continue until a settlement with Ukraine.

As for the war in Gaza, the October 7, 2023,  Hamas attack on Israel killed about 1,200 people, primarily Israeli citizens. More than 240 people were taken hostage. According to the Palestinian Ministry of Health, more than 70,000 people have been killed since then, including more than 10,000 women and 20,000 children. Gaza has been reduced to rubble.

The West, led by Washington, has stood solidly behind the Netanyahu government. As the IDF kept pounding Gaza, some European countries gradually started expressing their opposition to Israel’s military campaigns, but that was mostly public relations.

During the first sixteen months of the Gaza conflict, President Biden, who has never missed an opportunity to highlight his unmatched knowledge and expertise in international affairs, was at the White House.

In a recent guest essay titled, “This Is the Story of How the Democrats Blew It on Gaza”, Mr. Ben Rhodes, a deputy national security adviser under President  Obama, said the following:

“During the Biden presidency, it was short-handed the “hug Bibi” strategy — the idea that smothering Mr. Netanyahu with unconditional support would give the U.S. leverage to influence his actions. Over the final 15 months of the Biden presidency, this approach led the White House to provide a flood of weapons for Israel’s bombardment of Palestinians, veto United Nations Security Council resolutions calling for a cease-fire, attack the International Criminal Court for pursuing charges against Mr. Netanyahu, ignore its own policies about supporting military units credibly accused of war crimes and blame Hamas for not accepting cease-fire terms that the Israeli government was also rejecting.

“… And in an age of authoritarianism, fealty to an Israeli strongman who routinely humiliated them made Democrats appear weak: Mr. Netanyahu was hugged all the way into the arms of Donald Trump.”[i]

Now, at least, there is a fragile ceasefire in Gaza. However, the future remains unpromising. Israeli attacks on Gaza are continuing. In October, a bill applying Israeli law to the occupied West Bank, a move tantamount to annexation of land which Palestinians want for a state, won preliminary approval from Israel’s parliament. Israel’s settlement surge and settler violence in the West Bank are displacing Palestinians, confirming my impression that Prime Minister Netanyahu’s goal could be to push the Gazans into a small stretch of the Strip in the south, move the West Bank Palestinians there as well, persuade Egypt to cede more land beyond the Rafah crossing, and then say, “There it is, your State of Palestine.”

The recently published US “National Security Strategy” (NSS) says, “We want to prevent an adversarial power from dominating the Middle East, its oil and gas supplies, and the chokepoints through which they pass while avoiding the ‘forever wars’ that bogged us down in that region at great cost.”[ii]

Yet, the war in Gaza and developments in Syria are likely to keep Washington “bogged down” in the region.

With President Trump at the White House, 2025 began as a testing year for transatlantic relations. With the release of the NSS and Mr. Trump’s comments over the past ten days, it may be remembered as “the year of crisis.”

Mr. Trump and his “Team of Three” (Vance, Rubio, and Hegseth) have ignored European countries’ appeals for joint action based on closer consultation.

The NSS says that although the US has looked at European challenges in the context of insufficient military spending and economic stagnation, Europe’s real problems are even deeper.

Under the heading “Promoting European Greatness”, the paper mentions the undermining of political liberty and sovereignty, migration policies that are transforming the continent and creating strife, censorship of free speech and suppression of political opposition, cratering birthrates, and loss of national identities and self-confidence as Europe’s problems. “Should present trends continue,” it adds, “the continent will be unrecognizable in 20 years or less.”

Those references have immediately been interpreted as Washington’s support for the European far-right.

Furthermore, the NSS states that the US will engage in an effort “to mitigate the risk of conflict between Russia and European states.” In other words, Mr. Trump will mediate to resolve NATO/EU differences with Russia.

In international relations, mediation efforts are usually undertaken by impartial third parties.

What is not stated openly but implicit in the wording of NSS, beyond the public criticism directed by Mr. Trump at European leaders, is Europe’s leadership problem. Looking back at the founding fathers of the European Union and the US presidents who contributed to Western security, Europeans may also feel unhappy with the current Western leaders on both sides of the Atlantic.

The NSS then mentions the following  principles, among others, that  Washington’s broad policy for Europe should prioritize:

“Enabling Europe to stand on its own feet and operate as a group of aligned sovereign nations, including by taking primary responsibility for its own defense, without being dominated by any adversarial power;

Ending the perception, and preventing the reality, of NATO as a perpetually expanding alliance…

Following the publication of the document, “The adjustments that we see correspond in many ways to our vision,” said the Kremlin spokesperson, Dmitry Peskov.

In brief, President Trump is asking European countries to provide for their own defense, with the US commitment under Article 5 of the North Atlantic Treaty remaining in place. Thus, European countries have three years, until the end of Mr. Trump’s second term, to prepare for a transformed transatlantic relationship, depending also on who succeeds him. Where the UK and Türkiye would be in this endeavor would be interesting to watch.

At this point, the European Three still appear to “rally behind Ukraine”, but all those expressions of continuing support and the hugs with President Zelensky are theatre. European leaders are mostly interested in maximizing the “security guarantees” that Washington may provide Kyiv, rather than its loss of territory. They also wish to spend less on Ukraine. Their plans to use Russia’s frozen assets to help Kyiv fund its military and economy will only add another dimension to the EU-Russia conflict.

As before, over the past year, China has continued to emphasize multilateralism, a multipolar world, respect for international law, and the UN, which it calls “the banner of multilateralism.” Beijing has repeatedly stated that international rules must be based on international law, created by all, with no room for exceptionalism. Its foreign policy public discourse remains much more stable.

Mr. Trump’s positive attitude towards Russia is essentially linked to its competition with China, which Washington sees as a top priority. Yet, the Russian Foreign Ministry, following the talks between Mr. Lavrov and China’s Foreign Minister Wang Yi, in Moscow in early December, stated that the two sides noted overlapping or close positions on all key bilateral and international issues, which serves as a foundation for the stable and positive dynamics of the Russia-China strategic partnership, regardless of the complex geopolitical environment.

It appears that China and the US will remain fully engaged in economic competition while trying to prevent open conflict.

President Trump’s quest for the Nobel Peace Prize is well-known. However, his recent escalation against Venezuela’s President Maduro and the ongoing attacks on so-called drug boats in the Caribbean and the Pacific, along with the legal justifications provided, are becoming problematic. The NSS states that the US “… will assert and enforce a ‘Trump Corollary’ to the Monroe Doctrine.”

Should that corollary lead to another regime change project, it will be the last nail in the coffin for Washington’s claim to the so-called “rules-based international order” and encourage  Moscow and Beijing to come up with their own “corollaries”. Last week, South Korea lodged a complaint with China and Russia about airspace violations.

As for Türkiye, I concluded my last review of the  year with the following: “For Türkiye, 2024 was a difficult year, but with the continuing economic downturn, 2025 would prove a bigger challenge.”

Was that foretelling? No, it was stating the obvious.

For Türkiye, 2025 has been another year of political and economic decline.

The separation of powers, the foundation of democratic rule, is no longer with us.

The country remains polarized on multiple fronts.

In foreign policy, our top problems are Syria’s future and managing an extremely hostile relationship with Israel, not only over Gaza but Syria as well.

December 8, 2025, marked the first anniversary of President Assad’s ejection from power. On December 17, 2024, Foreign Minister Hakan Fidan said that Türkiye had successfully convinced Russia and Iran not to intervene militarily in Syria during the Syrian opposition factions’ offensive, which led to his fall.[iii] However, the US and Israel intervened.

Despite their partnership in the ouster of President Assad, Ankara and Tel Aviv are now on opposite ends. Ankara wants a unified Syria, whereas Tel Aviv, supported by Washington, is after a divided, cantonized country.

Emboldened by total US support since the October 7, 2023, Hamas onslaught, the ouster of President Assad, and the US attack on Iran’s nuclear facilities, Mr. Netanyahu now sees himself as the regional hegemon.

Israel and Türkiye do not share borders, but they are now neighbors in Syria. Until the early 2000s, the two countries maintained a stable and friendly relationship. Today, their relationship is adversarial.

The White House is reportedly looking to broker a summit between Prime Minister  Netanyahu and Egyptian el-Sissi. Another Trump initiative for an Erdoğan-Netanyahu summit would not be a surprise.

In brief, we are in conflict with both the US and Israel over Syria.

Regarding the state of our economy, the decline of the Turkish lira speaks volumes. Currently, the two-hundred-Turkish-lira note is the highest-value Turkish banknote; it is worth less than the five-euro note, the lowest-value EU banknote.

The middle class is gone. Under the high double-digit inflation, people cannot make a living on the minimum wage.

In conclusion, Türkiye is facing serious challenges on both the domestic and international fronts. If there is a will, a quick return to democracy can help solve these problems by ensuring national unity, so crucial in times of external challenges. After all, what the AKP government needs to do is to reinstate the jailed mayors, dismiss the trustees, and release all imprisoned party leaders and parliament members.

“After all, as wise people say, ‘foreign policy begins at home,’ and one cannot claim a foreign triumph against the background of domestic chaos.”[iv]


[i]   https://www.nytimes.com/2025/12/01/opinion/democrats-israel.html?unlocked_article_code=1.5U8.dr5K.a8AR8fKI2XAs&smid=em-share

[ii] https://www.whitehouse.gov/issues/national-security/

[iii] https://www.middleeastmonitor.com/20241217-turkiye-we-convinced-russia-iran-to-avoid-military-intervention-for-assad/

[iv] Vladislav M. Zubok, “Collapse, The Fall of the Soviet Union”, (Yale University Press, 2022) 6.

Sunday, December 14, 2025

T.C. Dışişleri Bakanlığı : 14 Aralık 2025, Avustralya’nın Sidney Şehrinde Gerçekleştirilen Terör Saldırısı Hk.

 T.C. Dışişleri Bakanlığı :

 14 Aralık 2025, Avustralya’nın Sidney Şehrinde Gerçekleştirilen Terör Saldırısı Hk.


Avustralya’nın Sidney şehrindeki Hanuka kutlamaları sırasında bugün (14 Aralık) gerçekleştirilen terör saldırısını en güçlü biçimde kınıyoruz.


Saldırıda hayatını kaybedenlerin yakınlarına ve Avustralya halkına başsağlığı dileklerimizi sunuyor, yaralılara acil şifalar diliyoruz.


Türkiye olarak, terörün her türü ve tezahürüne karşı ilkeli duruşumuzu ve bu küresel tehditle mücadelede iş birliğine bağlılığımızı yineliyoruz.











T.C. Dışişleri Bakanlığı : 14 Aralık 2025, XVI. Büyükelçiler Konferansı Hk.

 T.C. Dışişleri Bakanlığı : 

14 Aralık 2025, XVI. Büyükelçiler Konferansı Hk.


XVI. Büyükelçiler Konferansı, 15-19 Aralık 2025 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilecektir.


Bu yıl “Barış, İstikrar ve Refah Üreten Dış Politika” temasıyla düzenlenecek Konferans kapsamında Büyükelçilerimiz, bölgesel ve küresel meseleleri değerlendirecek, ayrıca kurumsal konuları ele alacaklardır.



Yetkin Report - Mehmet Öğütçü - 14 Aralık 2025 - Zihinler Nasıl Teslim Alınıyor? Medya, İtibar Suikastı, Algı Yönetimi


Zihinler Nasıl Teslim Alınıyor? Medya, İtibar Suikastı, Algı Yönetimi


Mehmet Öğütçü
14 Aralık 2025

Bugünün dünyasını şekillendiren en güçlü dinamik artık psikolojik savaş ve algı yönetimi.

Artık zihnin nabzını tutan mekanizma toplumların duygu termometresini, öfke seviyesini, umut dozunu belirleyen şey tanklar, toplar, uçaklar değil; ekranlar.  Bazen kendime sormaktan alamıyorum: biz kendi gerçeğimizi mi yaşıyoruz, yoksa birileri bizim için yeni bir gerçeklik mi tasarlıyor? Televizyonu açtığınız an bir savaş hattına adım atmış oluyorsunuz. Psikolojik savaş ve algı yönetimi savaşı hattına…

Bir ülkenin ruh hâli, çoğu zaman yaşananlardan çok nasıl gösterildiğine göre şekilleniyor. Haberin kaçıncı sıraya konduğu, hangi görüntünün ne kadar tutulduğu, bir tartışma programındaki agresiflik dozu, seçilen konukların tonu… Bunların hiçbirinin tesadüf olmadığını artık biliyorum. Toplumun sabrı, öfkesi, kutuplaşması ekranlardan filizleniyor.

Bir dönemin oyuncusu Şevket Altuğ’un şu sözlerini unutamıyorum: “Biz yıllarca sevgiyi, mahalleyi anlattık. Bugün bakıyorum; mafya, silah, ihanet… Böyle bir dünyanın parçası olamam.” Bu cümle, ekranların toplumun ruhuna attığı ince ince çentiklerin bir özetidir.

Sinema: Küresel Hafızanın Mimarları

Sinema yalnızca sanat değildir; bazen jeopolitiktir, bazen stratejik. Bir ülkede hangi karakterin “kahraman”, hangisinin “tehdit” olarak sunulduğu; hangi değerlerin parlatıldığı; hangi coğrafyaların “tehlikeli” gösterildiği… Bunların hepsi yeni bir bilinçaltı haritası çizer. Uluslararası yapımları izlerken çoğu seyirci “film işte” der geçer. Oysa ben yıllardır şunu görüyorum: bazı filmler bir toplumu, bazıları tüm dünyayı belirli duygulara hazırlamak için çekilir. Bugün kültürel üstünlük ordularla değil, hikâyelerle kuruluyor. Dünyayı önce kim anlatırsa, zihinleri de o şekillendiriyor.

Siyaset: Gerçeklerden Çok Algılar

Siyaset artık bir yönetme sanatı olmaktan çok bir duygu mühendisliği alanı. Bir liderin ne söylediğinden çok, ne “hissettirdiği” daha etkili. Seçmen çoğu zaman somut gerçeklere değil, o gerçeklerin paketlenme biçimine tepki veriyor.

Bir kelimeyi değiştirdiğinizde toplumun refleksi değişir. “Kriz” derseniz panik başlar, “Geçici sıkıntı” derseniz aynı veri yumuşar. Sözcükler bile birer mühimmat hâline geldi. Bugün siyasetin en güçlü cephaneliği korku, öfke, umut, kimlik, dış tehdit hissi… Algı doğru yönetilirse kazanıyorsunuz; yönetilemezse gerçekler bile sizi kurtaramıyor.

Rekabet Yerine İtibar Savaşları

Kariyerimin önemli bir bölümünü iş dünyasında geçirdim. Şu değişimi çok net gördüm: Eskiden şirketler ürün kalitesiyle yarışırdı. Bugün algılarıyla savaşıyorlar. Bir CEO hakkında yayılan tek bir söylenti, bir markaya atılan küçük bir leke, borsada hisseyi yarıya indirebiliyor. Artık ticaretin en sert silahı “dedikodu ekonomisi”. Silah yerine bilgi, bomba yerine söylenti,cephe yerine itibar var.

Bir şirketi ele geçirmek mi istiyorsunuz? Önce itibarını çökertirsiniz. Piyasa değerini zamanla kendisi indirir.

Medya: Duygu Kodlama Atölyesi

Bugünün en etkili güç merkezlerinden biri medya. Bir ulusun neye sevineceğini, neye üzüleceğini, hangi konuda birbirine düşeceğini çoğu zaman medya belirliyor. Gündemi biz seçmiyoruz; bizim için hazırlanmış gündemlerden seçiyormuş gibi hissediyoruz.

Kelimeler özenle seçiliyor. Bir haberin tonu toplumsal tansiyonu yükseltir, düşürür, yönlendirir. Medyayı yönetenler, dilin duyguyu nasıl şekillendirdiğini çok iyi bilir.

Algı Operasyonları, İtibar Suikastları

Artık bir ülkeyi çökertmek için sınırlarını ihlal etmenize gerek yok. Onun güvenini, istikrarını, itibarını hedef almanız yeterli. Bir şirketi batırmak için yanlış stratejiye ihtiyaç yok; iyi kurgulanmış bir söylenti zinciri yeter. Bir insanı yok etmek için kurşun gerekmiyor; sosyal medyada birkaç manipülatif paylaşım, birkaç hedefli yorum, birkaç yapay gündem dalgası yeter.

Algı bazen gerçekten daha güçlüdür.Bugün birçok kariyer, kurum, marka gerçek hata yüzünden değil; hata algısı yüzünden çöküyor.

Sonuç: Savaş Meydanı Artık Zihinler

Tüm bu tablo ürkütücü gibi görünse de aslında bir uyarı, bir farkındalık çağrısıdır. Bugün savaşlar cephelerde değil; evimizin salonunda, telefonumuzun ekranında, parmağımızla kaydırdığımız akışta yaşanıyor. Gerçek savaş alanı artık zihinler. Ve bu savaşta en güçlü savunma tank değil, uçak değil, yasa değil— uyanık bir bilinç. Gördüğünü sorgulayan, duyduğunu tartan, yönlendirilmek yerine düşünen bir zihin… Bugün gerçek güç, bir ülkenin toprağında değil; insanın düşünme özgürlüğünü koruyabildiği yerde.

Elif Soyseven - The New Yorker bir mucizedir! - 14 Aralık 2025

 

Elif Soyseven

The New Yorker bir mucizedir!

14 Aralık 2025


The New Yorker’da hiçbir şey aceleye gelmez. Çünkü o her şeyi kontrol eder sonra yeniden kontrol eder. Bugün 100 yaşını kutlayan dergi için bu yavaşlık bir zaaf değil, aslında bir stildir. Haberin hızla akışına inat kuruluşundan bir asır sonra bile hala aynı editoryal hassasiyetini sürdürüyor. Öyle ki sadece yayınlanacak yazılar değil kapaklar bile yıllarca doğru zamanı bekleyebiliyor.

Bir Kapak 25 Yıl Bekler mi?

Bu geleneğin en çarpıcı örneğini Gürbüz Doğan Ekşioğlu’nun bana anlattığı bir hikâyeden biliyorum. Dergiye sekiz kez kapak yapan Gürbüz Hoca, yüzüncü yıl kutlaması için New York’a gittiğinde kapak editörü François Mouly’den duyduğu bir detaydan bahsetmişti:

Bir kapak çizimi, henüz zamanı gelmediği için tam 25 yıl boyunca yayımlanmak için beklemiş. Uzayla ilgili bu illüstrasyon ne reddedilmiş, ne unutulmuş ne de bir sonraki sayıda aceleyle basılmış. Sadece zamanı gelmemiş! Bir kapak için yirmi beş yıl beklemek, bugünün kalabalık medya ortamında neredeyse kavranması güç bir fikir. Ama New Yorker’ın dünyasında zaman, haber döngüsüne değil estetik ve bağlam uyumuna göre ilerliyor.

Bu da bize şunu gösteriyor: Onlar için doğruluk ve uygunluk, hızdan daha kıymetli.

Geçen hafta The New Yorker’da Alev Ebüzziya’nın, Ayşegül Savaş’ın kaleme aldığı bir röportajı yayımlandı. Alev Hanım’ı The New Yorker’da görmek şahane bir sürpriz oldu. Birkaç gün sonra Galeri Nev’deki Nejad Devrim sergisinin açılışında, kalabalığın arasında Haldun Dostoğlu’yla bu röportajdan söz ederken bana ilginç bir ayrıntı anlattı. Röportaj basılmadan önce derginin fact-check editörü Alev Hanım’ı arayıp metni satır satır doğrulatmış. Bu kadar ayrıntılı bir editörlük sistemleri olduğunu bilmiyordum,” dedi Haldun Bey. Alev Ebüzziya’yla yaptığım söyleşiden onun titizliğini bildiğim için bu sürecin ona yabancı gelmediğini düşündüm ama yine de The New Yorker’ın hâlâ böylesine sıkı bir doğrulama düzeni işletiyor olması bu çağda akıl almaz geliyor.

The New Yorker dergisi yüz yaşında. Bir asırlık bir dergi için şaşırtıcı olan, prensiplerini zamanla gevşetmemiş olması değil tam tersine, dijital çağın hızına rağmen hâlâ “eski usul” editoryal denetimi savunması.

Bunu nereden biliyorum? Netflix’in birkaç gün önce yayımladığı The New Yorker at 100 adlı belgeselden. Belgesel, derginin kurulduğu 1925’ten bugüne uzanan editoryal kültürünü bize anlatırken, bir yayının neden yüz yıl boyunca değişmeyen kurallarla ayakta kalabildiğini de gösteriyor.

The New Yorker, Algonquin Oteli’nde başlayan bir efsane

Dergi 1925’te “caz çağı” Manhattan’ında küfürbaz, sigara tiryakisi, lise terk Coloradolu Harold Ross, eşi Jane Grant ve bir grup arkadaşı tarafından kuruldu. Algonquin Oteli’nin eğlenceli gündüz yemekleri dergiye yön verdi. Ross’un ünlü önsözü, derginin sınırlarını daha ilk günden belirliyordu “Bu dergi Manhattan’daki sofistike insanlar içindir, Dubuque’taki yaşlı hanımlar için değil.” Yüz yıl boyunca bu çizgi değişmedi. New Yorker’ın kapağında hiçbir zaman bikinili bir kadın ya da günün popüler ünlüsünün fotoğrafı olmadı. Her sayının kapağı, çizgiyi, mizahı, ironi ve çizimi merkeze alan illustration kültürüyle şekillendi. Bu tercih sadece estetik değil, derginin kendi kendine koyduğu bir disiplinin göstergesiydi. Görsel bile hızlı tüketimin parçası olmayacak, kapak da tıpkı yazı gibi zamana direnerek konuşacaktı.

Eustace Tilly: Bir Kapak Maskotu Değil, Bir Kimlik Bildirisi

Derginin kurulduğu 1925’te ilk sayının kapağında yer alan Eustace Tilly monokllü, aristokratik, biraz alaycı bir karikatürden fazlasıydı. O figür, The New Yorker’ın kendini konumlandırdığı yerin özetiydi aslında. Yüksek kültür, mesafeli ironi, elit bir metropol zekâsı ve yavaşlık. Yüz yıldır her yılın ilk sayısında Eustace Tilly’nin yeni bir versiyonunun kapakta olması boşuna değildi. Kendine has yazı ve sayı karakteri olan, bir fikrin peşinden telaşsız ve derinlemesine ilerleyen The New Yorker kendi zamanını kendi belirler.

William Shawn: Gerçekliğin İnşası

Harold Ross’tan sonra derginin başına geçen William Shawn, New Yorker’a hem daha derin bir edebi ton hem de neredeyse takıntılı bir titizlik getirdi. Derginin bugün hâlâ tanınan yavaş, dikkatli ve içe dönük ritmi büyük ölçüde onun mirasıdır. Bu dönemde genç Truman Capote, posta odasında “copy boy” olarak başlar ama dedikoducu olduğu için kovulacak ancak yıllar sonra yazılarıyla dergiye geri dönecekti. Capote’nin yazdığı In Cold Blood, Shawn için bir sınav olur. Capote’nin dramatik anlatım uğruna gerçeği çarpıttığını kabul eden Shawn, belgeselde de açıkça dile getirdiği gibi, bu yazıların yayınlanmasından ve gerçekliğin bu denli

zorlanmasından pişmanlık duyar. Bu kriz, New Yorker’ın doğruluk konusundaki reflekslerini sertleştiren bir dönemece dönüşür. Fact-checking bir prosedür değil, derginin varlık sebebine dönüşür. Bugün hala 15000 kelimelik metinlerin virgüllerinin günlerce tartışıldığı, yazının tonunun milimetrik ayarlandığı, her bilginin kaynağına kadar geri gidildiği editoryal kültür Shawn döneminde kurumsal bir kimliğe bürünür.

Tina Brown: Dergiyi Sarsan İlk Kadın Editör

1980’lerde derginin yavaş ritmini hızlandıran ve modern The New Yorker’ın mimarlarından biri olan Tina Brown, uzun metinleri kısaltıp ritmi yükseltir, görsel kullanımı artırır ve dergiyi popüler kültüre yaklaştırır. Sadık okurlara göre bu bir “ihanet”, medya tarihçilerine göre ise dergiyi çöküşten kurtaran hamleydir. Brown o dönemde patronuna televizyon ve radyo girişimleri kurmayı önerse de “evine git, örgünü ör” yanıtını alınca dergiden ayrılır ama bu ayrılık geri çekilme değil, daha büyük bir başlangıç olur. Brown, The New Yorker’dan sonra Talk dergisini kurar, ardından dijital medya alanında çığır açan The Daily Beast’i hayata geçirir. “Women in the World” zirvesini kurarak küresel ölçekte ses getiren bir platforma dönüştürür. Bugün New Yorker’ın hem elit hem erişilebilir olabilmesinin ardında, Brown’ın o dönemde yaptığı bu cesur ve sarsıcı müdahaleler de vardır.

David Remnick: Umutsuzluk affedilmez bir günahtır!

Belgeselin merkezinde, dergiyi otuz yıldır yöneten efsanevi David Remnick var. Remnick, “The New Yorker bir mucizedir,” diyor. “biz bilginin peşinden gideriz ve onu kolonoskopiye benzeyen bir süreçle teyit ederiz.” Belgeselde hem derginin iç akışından sahneler görüyoruz hem de Remnick’in Amerikan siyasetinin bugün geldiği noktaya dair yorumlarını;

“Otoriter rejimlerde liderin ilk hedefi toplumun direncini kırmaktır,” diyor Remnick. “İnsanlara bir yenilmişlik duygusu hâkim olur. Beni endişelendiren, onun ikinci kez kazanmasının bu duyguyu kalıcılaştırması. Halk buna teslim olmamalı, buna müsaade edilmemeli” Ve ekliyor: “Umutsuzluk affedilmez bir günahtır.”

Belgesel boyunca anlatılan şey aslında tam da bu cümlenin etrafında dönen bir gazetecilik anlayışı aslında, hakikatin hız karşısında pes etmediği, titizliğin bir lüks değil bir zorunluluk olduğu, editoryal disiplini bir tür demokratik direnç olarak gören bir geleneğin yüzüncü yılı.

Belgesel, derginin 1925’teki kuruluşundan bugüne uzanan editoryal kültürünü anlatırken, bir yayının neden hâlâ bu kadar etkili olduğunu gösteriyor aslında. Doğrulama, hızdan daha değerli kabul ediliyor. Öyle ki bir dönem editörlerin olduğu odanın duvarında, “yetişmesin ama mükemmel olsun” yazıyormuş.

Belgeselde fact-checking masalarının arka planını da görüyorsunuz. New Yorker’da bugün 49 fact-checker editörü var, dergide yayınlanacak yazıların doğruluğunu kontrol eden bu editörler birer arkeolog titizliğinde çalışıyor.

Fact-checker kaynak kişiyi arıyor, kronolojiyi adım adım kontrol ediyor, bir cümlenin peşine düşüp sorguluyor, gerekirse yazarın yıllar önce yazdığı bir mektuba kadar geri gidiyor. Editörler “Bizde bir cümle, iki defa değil on iki defa okunur. Bir virgül için saatlerce tartışılır” diyor.

Post-Truth Çağında Gazetecilik: Çöken Bir Düzen ve Direnen Bir Gelenek

Bugün haberin ömrü birkaç saat. Bir yanlış bilgi milyonlara ulaşabiliyor; düzeltme ise çoğu zaman kimsenin umurunda olmuyor. Gerçek, artık doğrulukla değil yaygınlıkla ölçülüyor.

İşte bu ortamda The New Yorker’ın yüz yıllık ısrarı neredeyse anakronik bir davranış gibi görünüyor. Yalan haberin sıradanlaştığı, hızın hakikatin önüne geçtiği, algoritmaların yazıdan daha güçlü olduğu, “yaklaşık doğru”nun “yeterince doğru” sayıldığı bir dünyada, The New Yorker hâlâ bir ayrıntının peşinden saatlerce koşuyor.

Bu, sadece editoryal bir tercih değil hakikatin nasıl korunacağına dair kültürel bir tez aslında.

Post Truth Çağına Direnen Bir Gelenek

David Remnick derginin 200-300 yıl daha yakta kalacağını iddia ediyor. Bir dergi yüz yıl boyunca ayakta kalabiliyorsa, nedeni şudur: Hakikatin yükünü hafife almaz. Her ayrıntıyı tartar. Her cümleyi test eder. Her kapağı zamanını bekler.

Post-truth çağında bu tavır bir nostalji değil gazeteciliğin hâlâ mümkün olduğuna dair bir ispat.

Ve Eleştiriler: Gazze Sessizliği, Elitist Üslup

Elbette The New Yorker yıllar içinde eleştirilerden de nasibini alıyor. Yakın geçmişte Gazze konusunda “soğuk ve mesafeli” durmakla suçlandı;

kimilerine göre ahlaki tutumu değil, editoryal kaygısı ağır basıyordu. Bu, derginin yüz yıllık “mesafe” geleneğinin bir başka yüzü.

Aynı şekilde hep elitist bulundu, orta sınıfa yukarıdan bakan bir üslup, New York merkezli bir dünya görüşü. Her şeyi tekrar tekrar kontrol etmesi, sıfatlarla mücadelesi bazen dalga konusu oldu. Kimi için büyüleyici, kimi için dışlayıcı ama hakkında kitaplar yazılan filmlere konu olan, her yazarın hayalini kuruduğu ikonik bir zirve ancak bütün bu çelişkilerin içinde değişmeyen tek şey var, eğlenceye kurban edilmemiş bir merak!

Sözcü gazetesi - 14 Aralık 2025 - Saygı Öztürk - İmralı’ya Kandil’e Suriye’ye güvenimiz yok

  

Saygı Öztürk

İmralı’ya Kandil’e Suriye’ye güvenimiz yok

Büyük Birlik Partisi’ni (BBP) Muhsin Yazıcıoğlu sağlam temeller üzerine kurdu. Parti, her dönem varlığını sürdürüyor. Sivas ile birlikte 20 belediye başkanlığına sahip. Partinin Genel Başkanı Mustafa Destici, Cumhur İttifakı’nın ortağı olmasına rağmen yeri geldiğinde ağır eleştirilerde de bulunuyor.

Destici, sıkça il ve ilçelerde çarşı-pazar dolaşıyor, esnafı ziyaret ediyor. Bu ziyaretlerde ekonomi, aile-ahlak-maneviyat ile yürütülen çözüm süreci öne çıkıyor. “Son 7 yılda nüfusu en çok azalan ilk 7 ülke arasındayız. Doğum hızı yüzde 2.8’den 1.4’e inmiş” diyor ve bu konuda mutlaka önlem alınması gerektiğini vurguluyor.

KREŞLER PARASIZ OLSUN

Destici, kadınlarla ilgili önerilerini SÖZCÜ’ye şöyle açıkladı:

“Ehliyeti, liyakati eşit olmak koşuluyla kamuda bir pozisyona başvuran iki kişiden evli olan, hatta mümkünse çocuğu olan öncelikle alınmalı. Çünkü aile geçindirecek. Bütün kadınlarımıza destek olmalıyız. Özellikle çalışan kadınların hayatını kolaylaştırmalıyız. Mutlaka kreş sorununun çözülmesi lazım. Kreş ücretsiz olmalı. Kadınların çalışma saatleri yeniden düzenlenmeli. İşe, bir saat geç gitsin, çocuğunu okula gönderecek, okula bırakacak icabında.”

EMEKLİYE HAKSIZLIK YAPILDI

Gittikleri her yerde hayat pahalılığının konuşulduğunu anlatan Destici, şunları söyledi: “Emekliye adaletsizlik yapıldı. 2023 Ocak ayında en düşük emekli maaşı 7500 liraydı. En düşük kamu memuru ve kamu işçisi toplu sözleşmeye tabi. Kamu işçisi maaşı da 11 - 12 bin liraydı. Yani en düşük emekli maaşı en düşük çalışan maaşının üçte ikisiydi. Biri üç lira alıyorsa biri iki lira alıyordu. Bugün geldiğimiz noktada 50 bine, 16.800 lira. Bu ara üçte bire düştü. Emeklinin bir maaşı buharlaştı gitti. Bir kere vatandaş bunun düzeltilmesini istiyor. Çok haklı.

Maliye yetkilileri, bütçe imkanlarından söz ediyor, ‘16 milyon emekli var. Efendim işte EYT’den sonra bir 5-6 milyon emekli geldi. Denge bozuldu. Dolayısıyla bizim emekli başına yapacağımız bin liralık bir artış, ayda 16 milyar, yılda 92 milyar. Sizin önerdiğiniz gibi 10 bin lira zam yaparsak bu da ayda 160 milyar, yılda 1 trilyon 920 milyar yapıyor’ diyorlar. Ben de, ‘Diğer kesimlerde de o zaman bu bütçe dengesi gözetilmelidir.  Bir tarafa vermişsiniz ama, buradan keserek. Üstelik bunlar en düşük gelire sahipler. Diğer tarafa vermek ya da bonkör davranmak da adaletsizlik. Biz bu adaletsizliğin düzeltilmesini istiyoruz.

HANE GEÇİM KOMİSYONU

16 bin 800 liradan başka bir gelir yoksa emekli geçinemez. Aynı şey asgari ücretle de ilgili. Orada da haksızlık yapıldı. 2024 yılı enflasyon yüzde 50 gerçekleşti. Ve temmuz- ocak dönemi olmak üzere çalışan kesimlerimiz bunu yüzde 50 olarak aldı. Ama asgari ücretliye yüzde 30 zam yapıldı. 2024’ten alacakları var. Enflasyonu dikkate aldığımızda en az yüzde 50 arttırılmalı. O zaman 33 bin 52 lira yapıyor.

Cumhurbaşkanı Yardımcısının gündeme getirdiği vatandaşlık maaşı asgari ücretin altında. Biz farklı bir şey söylüyoruz: Bir hane geçim rakamı tespit etmek lazım. Ankara’da, İstanbul’da, Erzurum’da, Gümüşhane’de, Sinop’ta ya da Edirne’de 3-4 kişilik bir aile asgari kaç liraya geçinebilir, onu ortaya koymamız lazım. Bunun için bazı kıstaslar belirlenmeli. Ölçü olarak bir asgari hane geçim rakamı tespit komisyonu kurulsun. Bu komisyon bölgelere göre, illere göre asgari bir hane ne kadara geçinebilir? Bu belirlenip üstünü biz tamamlayalım diyoruz.”

O CANİYE GÜVENMİYORUM

Terörsüz Türkiye konusunda da ilkesel bir duruş sergilediklerini anlatan BBP Genel Başkanı Mustafa Destici, şu anda Türkiye’de terör olmadığını belirtti, açıklamasını şöyle sürdürdü:

“Esas olan terör örgütünün tamamen silah bırakması ve tüm unsurlarıyla kendilerini feshetmesidir. Bugün ‘Terör yok’ demek yarın olmayacağı anlamına gelmiyor. Ona da kesin çözüm bulmak için terör örgütü kendini feshedecek ve silahları bırakacak. Zaten baştan söylenen de bu şartsız, pazarlıksız, müzakeresiz, terörsüz silah bırakacak, kendilerini feshedecek.  Suriye’de de merkezi hükümete entegrasyon sağlanacak. Yani 10 Mart mutabakatına uyacak. Buna hiçbirimiz ‘hayır’ demiyoruz. Şartsız, pazarlıksız, müzakeresiz, silah bırakacak. Kendilerini feshedecek. Suriye’de entegre olacak. Bütün bunlar zaten bizim istediğimiz, arzu ettiğimiz şeyler. Ama ben başta da şunu söyledim.

Devletimizin niyetinden şüphem yok. Cumhur İttifakı’nın iyi niyetli olduğunu biliyorum, inanıyorum. Abdestlerinden şüphem yok. Ama ben muhatap alınanlara güvenmiyorum. Yani İmralı canisine de, Kandil’deki üst düzey yöneticilerine de, Suriye, SDG, YPG yöneticilerine de güvenmiyorum. Daha da önemlisi Amerika’ya güvenmiyorum. Yani neticede bunların ipi Amerika’dır.

Yani Amerika’nın da bir planı var, İsrail’le birlikte. İsrail’in güvenliğini öne alan ve kendi emperyal emelleri, petrol, gaz gelirleri başta olmak üzere her bölgeye hâkim olmak. Dolayısıyla da bu sürecin de böyle söylendiği gibi şartsız, pazarlıksız, silah bırakılarak biteceğine de inanmıyorum. Yani onlara güvenmiyorum.”

Destici, yeri geldiğinde söylenmesi gerekenleri de ortaklarının canını sıkma pahasına da olsa söylüyor.

APO’NUN SÖZÜ GEÇMİYOR

Destici, Öcalan ile ilgili olarak da şunları söyledi:

“Öcalan’ın artık sözünün geçtiğine de inanmıyorum. Yani Abdullah Öcalan ‘silah bırakın, kendinizi feshedin’ diyecek de silah bırakılacağına, feshedeceğine de inanmıyorum. Özellikle Suriye’nin kuzeyinde iş geldiği zaman orada hiç sözünün geçmediğini söylüyor. Daha önceki çağrılarında da sözünün geçmediğini gördük. Bunları da test ettik. Biz uyarılarımızla yapmaya da devam ediyoruz. Vatandaşın ne düşündüğüne de bakıyoruz. Büyük çoğunluk bizim gibi düşünüyor. Terörsüz Türkiye’yi istiyor. Bundan dolayı da sürece olumlu yaklaşıyor ya da sessiz kalıyor. İnsanımız açıklanan gibi, şartsız, pazarlıksız, müzakeresiz olacağına da inanmıyor.”

Sözcü gazetesi - Emin Çölaşan - 13 Aralık 2025 - Asgari ücret tiyatrosu

 Yazarlar - Emin Çölaşan

Emin Çölaşan

Asgari ücret tiyatrosu

Sevgili okurlarım, bu memlekette adına Türk-İş denilen bir işçi sendikaları kuruluşu var. Türkiye’nin en büyük, en çok emekçiyi temsil eden kuruluş...

Ama gelin görün ki bunların sesi soluğu pek çıkmaz, çıksa da ciddiye alınmaz.

Çıktığı tek zaman asgari ücretin belirlenmek üzere olduğu günlerdir.

O zaman haykırmaya başlarlar.

Yönetimleri hep aynıdır. Delegeler ayarlanmıştır, başkan ve yöneticiler değişmez.

Biliyorsunuz, adına asgari ücret denilen rakam şimdi 22 bin lira. Yani öteki bireyleri iş bulamadığı için çalışamayan bir aile bu parayla yiyecek, içecek, kira verecek, yol parası ödeyecek, çay parasını ve hatta sigara parasını bile bu 22 bin liradan ödeyecek.

Elektrik, ısınma giderleri de bu rakama dahil.

Bu rakamı belirleyen ise ‘tuhaf ‘ bir komisyon. Adı Asgari Ücret Tespit Komisyonu.

Bunun yapısı ilginç. 15 kişiden oluşuyor.

5 hükümet, 5 işveren ve 5 işçi temsilcisi... İşçileri Türk-İş temsil ediyor.

★★★

Asgari ücret belirlenmeden önce bu komisyon birkaç kez toplantı yapar. Hükümet temsilcileriyle işveren temsilcileri çoğunluktadır. Onlara talimatı AKP hükümeti verir ve onların rakamı kabul edilir.

Bu uygulamayı sözüm ona protesto eden Türk-İş dünkü toplantıya katılmadı. Katılsa ne olacaktı, zaten çoğunluk hükümet-işveren ikilisinde, sonuç yine değişmeyecekti.

Ama yıl sonuna kadar iki veya üç toplantı daha yapılacak ve Türk-İş, eli mahkûm, onlara katılacak.

Rakam belirlenmeden önce ve sonra Türk-İş hükümeti ve işverenleri kınayacak, sert bir biçimde eleştirecek, “Gerekirse genel greve gideriz” diye bağıracak falan ama hiçbir şey değişmeyecek. Biz bunlara alışkınız.

Çünkü Türk-İş’in hem öyle bir gücü yok, hem de korkak ve ürkek. İktidarla arasının bozulmasının ağırlığını kaldıramaz.

★★★

Bu kuruluş aslında Türkiye’de milyonlarca emekçiyi temsil ediyor ama dediğim gibi, korkuyor.

İktidarın karşısında uysal bir kedi yavrusu oluyor.

Türkiye’de kesin kuraldır, bu utanç verici asgari ücretleri her seferinde hükümet ve işveren kesimi birlikte belirler.

Türk-İş’in orada hiçbir ağırlığı yoktur ama dışarıda nutuk atar, grev tehditleri falan savurur, vaziyeti her seferinde böylece idare edip durur!

Dünkü toplantıya katılmamış.

Asgari ücret tiyatrosu her yıl olduğu gibi bu yıl da perdelerini açtı. Türk-İş katılsa kaç yazar katılmasa kaç yazar! Ne değişir?

Mideler bulanıyor

Sevgili okurlarım, bizim medyada olanları, dönen dümenleri, döneklikleri, sergilenen ahlaksızlıklarla birlikte yalakalıkları sizler doğal olarak bilmezsiniz.

Biz gazeteciler bazen ‘kulağımız deliktir, her şeyden haberimiz vardır’ diye böbürlenip başkalarına bu yolla hava atarız ama gerçekler hiç de öyle değildir.

Yakın çevremizde, medya sektöründe neler olduğunu bizler de çoğunlukla son anda öğreniriz!

Bazı çok bilmiş gazeteci arkadaşlar olaylar geliştikten sonra konuşur...

“Ben zaten çoktaan biliyordum ama kimseye söylemiyordum!”

★★★

Şimdi işin içine başka bir boyut girdi:

Uyuşturucu, taciz, tecavüz!..

Maşallah, nasıl bir ortamda yaşıyormuşuz biz! O isimlerin çoğunu hiç bilmem, bazılarını ismen bile olsa tanırım.  

Şimdi özellikle bazı televizyon kanallarının ‘tartışma’ programlarında o tipleri yeniden ve dikkatle izlemeye çalışıyorum ve bunu yaparken kendi kendime mırıldanıyorum...

“Ne çok gazeteci varmış bu memlekette, meğer herkes gazeteci imiş ama biz uyuyormuşuz!”                              

Önüne gelen gazeteci olmuş. Bunu, tanıtımların altında okuyoruz.

Kimdir bunlar, neyin nesidir, bugüne kadar acaba hangi gazeteciliği yapmışlardır, anlamak mümkün değil. Bugüne kadar isimlerini duymuşluğumuz yok ama onlar gazeteci!

Kamuoyuna öyle yutturuluyor.

Geçenlerde yine bir tartışma programında bir kadın vardı... Makyajı, giysileri ve her şeyi ile bakıldığında ona ‘gazeteci’ demek zaten mümkün değil. Neye benzediğini, ne olduğunu burada birkaç cümleyle olsun yazabilsem hakkımda nice davalar açar ve hakaretten tutuklanırım.

★★★

Ekranlara sorumsuzca çıkarılan kadınlı erkekli bu tipler ne yazık ki bizim mesleğimizin onurunu ve saygınlığını ayaklar altına alıyor. Ama bunun sorumlusu onlar değil, onları adam yerine koyup ekranlarına çıkaran bazı medya yöneticileri...

Ve bu yazdıklarıma, karşımıza her gün çıkarılan o vıcık vıcık kadın, yemek ve  magazin programlarını da eklemek gerek.

Bir zamanlar o meşhur evlendirme programları vardı. Neyse ki o pislik, o rezalet kaldırıldı. Onların bu işten milyarlar kazanan bazı sunucuları ise şimdi başka programlarda boy gösteriyor.

Şimdi gelişmeler yön değiştirdi. Bazılarının adı uyuşturucu ve fuhuş dosyalarında yer alırken, bazı onurlu gazeteci arkadaşlarımız ise özellikle cumhurbaşkanına hakaret iddiasıyla tutuklanıp içeri tıkılıyor. 

Bu olanları izledikçe mesleğimiz adına midelerimiz bulanıyor ama derdimizi anlayacak bir doktor yok ki!