İKV - Trump'ın Gümrük Tarife Artırımları Türkiye'yi Nasıl Etkileyecek? - 8 Nisan 2025

 İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) 

BASIN DUYURUSU

8 NİSAN 2025

Trump'ın Gümrük Tarife Artırımları Türkiye'yi Nasıl Etkileyecek?

İKV Başkanı ve Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan  Zeytinoğlu, ABD Başkanı Trump’ın birçok ülkeye karşı  getirdiği tarife artışlarının etkilerin yorumladı.   Başkan Zeytinoğlu şunları söyledi: “ABD Başkanı  Trump seçim kampanyası sırasında söz verdiği gibi  başta ABD’ye karşı yüksek gümrük duvarları  uygulayan ülkelere karşı olmak üzere geniş tarife  artırımlarını açıkladı. Özellikle Çin, Vietnam, Tayvan,  Güney Kore ve Japonya gibi ülkeler olumsuz  etkilenirken Türkiye’ye karşı yüzde 10’luk bir oran  öngörüldü. Bu durum Türkiye’nin ABD pazarında bazı  rakiplerine karşı avantaj kazanabileceğini gösteriyor.  Özellikle tekstilde bu durum bir avantaj olabilir. Fakat  söz konusu yüzde 10’luk vergi; çelik, alüminyum,  bakır, bazı ilaçlar ve otomobil parçaları haricindeki  sektörler için geçerli. Bu sektörlerde halihazırda  uygulanan yüzde 25’lik vergi aynı oranda  uygulanmaya devam edecek. Bu sektörlerde de  sevindirici olan ülkemize uygulanan yüzde 25’lik  verginin diğer ülkelere de uygulanacak olmasıdır.   ABD Tarifeleri Rekabeti Sertleştirecek   Öte yandan ABD pazarında rekabet gücünde azalma  gören Çin gibi bazı ülkeler daha agresif ihracat  stratejileri izleyerek Türkiye için AB gibi pazarlarda  rekabeti artırabilir. Türkiye’nin ABD pazarında şimdilik  nispeten düşük olan tarife avantajını kullanarak pazar  payını artırması olası. Halihazırda ABD, Almanya’nın  arkasından ikinci büyük ihracat pazarımızı oluşturuyor.  Kimyevi maddeler ve mamulleri 2024 yılında 1,5  milyar dolarla ABD'ye en fazla ihracat gerçekleştiren  sektör oldu. Bu sektörü, 1,2 milyar dolarla otomotiv  endüstrisi, 856 milyon dolarla hazır giyim ve  konfeksiyon, 784,3 milyon dolarla halı, 774,1 milyon  dolarla elektrik ve elektronik sektörleri izledi.   AB Trump’ın Hedefinde   AB ile ilişkiler açısından baktığımızda, AB’nin Trump tarafından özellikle hedef alındığını görüyoruz. Çelik ve alüminyuma yüzde 25, otomobillere yüzde 25 gümrük vergisinin ardından, şimdi yüzde 20'lik ek gümrük vergisi ile karşı karşıya. Trump tarifelerde karşılıklılık ilkesini uygulayacağın söylüyordu ve “bize kim ne kadar vergi uyguluyorsa, biz de ona o kadar uygulayacağız” diyordu ama bunun doğru olmadığını gördük.  ABD Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan 2025 Ticaret Tahmin Raporu dış ticaret engellerini tanımlıyor. Bu kapsamda AB Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM), AB ormansızlaşma önleme regülasyonu, REACH tüzüğü, F-Gazları Regülasyonu, Ambalaj Atığı Regülasyonu, dijital hizmet vergileri ve Tıbbi Cihazlar Regülasyonu gibi AB’nin iç pazarı regüle etmek için kabul ettiği yasa ve kurallar ABD ekonomik çıkarları için tehdit olarak tanımlanıyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen bunlara karşı AB’nin de önlemler alacağını ve Nisan ortasına kadar tarife artışlarının uygulamaya koyulacağını açıkladı. İlk aşamada 2018’de Trump’ın ilk Başkanlığı sırasında kabul edilen ancak daha sonra askıya alınan, viski, tekstil, çelik ve alüminyum ürünleri, tekneler ve motosiklet gibi belirli ürünlere yönelik tarife artışları uygulamaya koyulacak. AB yeni tarifelere konu olacak sınai ve tarımsal ürünlerin tarife kodlarını içeren 100 sayfalık bir belge yayımladı. Bu kapsamda etkilenecek ürünlerin toplam değeri 18 milyar avroyu buluyor.   AB’nin alternatif pazar arayışları ve maliyeti düşürme girişimlerinde bulunması olası. Burada bir üretim üssü olarak Türkiye’ye yönelik artan yatırımlar söz konusu olabilir. Gerek AB gerekse Çinli şirketler Türkiye’deki şirketlere yatırım yaparak ABD pazarına bu yolla erişim sağlamayı düşünebilir. Ancak Trump’ın bu yönde bir artış sezdiğinde bu sefer Türkiye’den gelen ithalatın önünü tıkaması da söz konusu olabilir.   Bu dönemde gümrük birliğinin güncellenmesi artık sadece ticari kaygılarla gündemde değil bundan da öte stratejik bir zorunluluk haline geldi. 3 Nisan 2025 tarihinde yapılan Yüksek Düzeyli Ekonomik Diyalog Toplantısı ve 8 Nisan 2025 tarihinde yapılan Türkiye Yatırım Platformu toplantıları Türkiye-AB ekonomik diyaloğunun canlandırılması açısından önem taşıyor. Küresel ticaret ile ilgili pozisyonların koordine edilmesi zaten gümrük birliği ilişkisinin de bir gereğidir. Gümrük birliğinin kamu alımları, hizmet ticareti ve tarımı içine alacak şekilde genişlemesi ve derinleşmesi ABD politikaları sonucunda oluşacak kaybın telafi edilmesinde etkili olabilir. Mal ticaretinin daralması dijital ticaret ve hizmet ticaretinin önemini artırabilir ve bugüne kadar kullanılmayan potansiyelin de gerçekleştirilmesini tetikleyebilir.   AB’nin yeni açıkladığı Temiz Sanayi Mutabakatı ile rekabetçilik ve karbonsuzlaşma hedeflerini birbiriyle ilişkilendirdiğini görüyoruz. Bu kapsamda küresel temiz ticaret ve yatırım ortaklıkları kurmayı hedefliyor. Ticaret ve yatırım ağlarını sıkılaştırırken AB’ye en yakın üretim üslerinin başında gelen Türkiye, AB için de önemli fırsatlar sunuyor”.   Başkan Zeytinoğlu son olarak, alınan önlemlerin küresel etkilerini değerlendirerek, endüstri içi ticaretin önemini vurguladı ve ticaretin eskiye göre karmaşıklaşmasının artık bir ürünün üretiminin tasarımdan, imalata, pazarlama, satış ve satış sonrası aşamalar olmak üzere farklı coğrafyalarda olabildiğinde mal imalatında hizmet sektörünün ağırlığının da arttığını belirtti ve Trump’ın tarifelerinin etkilerinin çok boyutlu olacağını söyledi. Zeytinoğlu, endüstri içi ticarete olan etkisinin maliyetleri artırarak rekabetçiliği olumsuz etkileyeceğinin altını çizdi.