İlk AB-Orta Asya Zirvesi Semerkant`ta Yapıldı
AB ve Orta Asya ülkeleri, 4 Nisan 2025 tarihinde Özbekistan`ın Semerkant şehrinde gerçekleştirdikleri Zirve ile ilişkilerini stratejik ortaklık seviyesine çıkarma kararı aldı.
İlk AB-Orta Asya Zirvesi Semerkant`ta Yapıldı
AB ve Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan’ın liderleri 4 Nisan 2025 tarihinde Özbekistan’ın Semerkand şehrinde birinci AB-Orta Asya Zirvesi’nde bir araya geldiler. Toplantıya Orta Asya ülkelerini temsilen Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhammedov ve AB’yi temsilen Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen ile AB Konseyi Başkanı António Costa katıldı.
AB- Orta Asya Zirvesi’nde Öne Çıkanlar
Zirvenin açılışında ev sahibi Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, Orta Asya ve AB’nin geleneksel ortaklar olduğunu vurgulayarak Avrupa tarafı gibi uluslararası hukukun ilke ve normlarına bağlı olduklarını ifade etti. Ukrayna etrafındaki durumun barışçıl şekilde çözülmesi için müzakere başlatılmasını memnuniyetle karşıladıklarının altını çizen Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, son yıllarda AB ile Orta Asya ülkeleri arasındaki iş birliğinin belirli ölçüde geliştiğini ve ticaretin son 7 yılda 54 milyar avroya ulaştığını söyledi.
Yapılan ortak basın açıklamasına göre barış, güvenlik demokrasi ve uluslararası hukuka bağlılıklarını vurgulayan taraflar, mevcut ve gelecek ikili Ortaklık ve İşbirliği Anlaşmaları (Enhanced Partnership and Cooperation Agreements - EPCAs) kapsamında ekonomi, ticari ve yatırım ilişkilerine ivme kazandırmanın önemine vurgu yaparak sektörel iş birlikleri üzerine görüş alışverişinde bulundular. Küresel Geçit Stratejisi (Global Gateway Strategy) aracılığıyla çevre dostu ulaşım bağlantılarının sağlanması ve ekonomik bağların güçlenmesine yönelik çabaları desteklediklerini ifade ettiler. Ayrıca, Trans Hazar Ulaştırma Koridoru’nun (Trans Caspian Transport Corridor) önemini vurgulayan taraflar, bu ticaret yolunun sürdürülebilir olmasını desteklemek için hazırlanan 10 milyar avro yatırım paketi hakkındaki memnuniyetlerini dile getirdiler. Ek olarak, liderler Avrupa Yatırım Bankası (EIB) ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın (EBRD) enerji, su yönetimi, bağlantısallık, ulaşım ve kritik ham maddeler alanlarında bölgede katılımının artmasını olumlu karşıladıklarını vurguladılar.
AB- Orta Asya Zirvesi Ortak Bildirisi
20 maddeden oluşan AB- Orta Asya Zirvesi’nde kabul edilen ortak bildirideki en dikkat çekici unsur tarafların ilişkilerini stratejik ortaklık seviyesine ulaştırmasıydı. Bildiride kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer tehditlere karşı iş birliği yapacaklarının altını çizerek terör ve şiddet içeren aşırılıkçılık ile mücadele etmek için bir diyalog başlatacaklarını açıkladılar.
Bildiride Orta Asya içerisindeki bölgesel iş birliğinin sağlanması konusundaki adımlara dikkat çekilerek, enerji geçişinin hızlandırılması, refahın sağlanması için ortaklıkların yakınlaştırılması, güvenlik ve karbonsuzlaştırmanın ivme kazanması amacıyla AB’nin bölgesel entegrasyona katkı sağlayacağı vurgulandı. Paris Anlaşması’nın etkili bir şekilde uygulanmasının öne çıkarıldığı bildiride AB’nin Orta Asya ülkelerinin Küresel Metan Taahhüdü’ne (Global Methane Pledge) katılmasını memnuniyetle karşıladığı belirtildi.
Uluslararası İklim Forumu
AB- Orta Asya Zirvesi’nin devamında Orta Asya ve AB liderlerinin katılımıyla gerçekleşen Özbekistan Ekoloji, Çevre Koruma ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından düzenlenen Uluslararası İklim Forumu’na (the Samarkand Climate Forum) Türkiye’yi temsilen İklim Değişikliği Başkanı Prof. Dr. Halil Hasar katıldı. “Orta Asya Küresel İklim Zorluklarıyla Karşı Karşıya: Ortak Refah için Dayanışma” temasıyla düzenlenen toplantıda Komisyon Başkanı von der Leyen temiz enerji ve teknoloji konusunda ortaklığa vurgu yaparak Avrupa’nın iklim değişikliği ile kapsamında Orta Asya ile birlikte çalışabileceğini belirtti. İklim Değişikliği Başkanı Hasar ise Uluslararası İklim Forumu ile ilgili açıklama yaparak, “Semerkant’ta düzenlenen İklim Forumu’nun gençlik oturumunda; Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadele konusundaki uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmeye olan bağlılığını gösterdiğini ve bugüne kadar üstlendiği çalışmalarla küresel iklim eylemine aktif bir şekilde katkıda bulunduğunu vurguladık.” dedi.
Hatice Fulya Topyıldız, İKV Uzman Yardımcısı
No comments:
Post a Comment